Russisch beeldhouwer (Kiew 30 Mei 1887), zoon van een bekwaam mecanicien, bezocht aanvankelijk de Kunstschool van Kiew, doch vond zijn stijl en sfeer eerst te Moskou aan de Academie (1905-’08). In bewondering geraakt voor een tentoonstelling van moderne Franse kunst te Moskou, trok hij in 1908 naar Parijs, kwam onder invloed van het kubisme en verloochende zijn tere, naturalistische vormgeving voor stoere en zware sculptuur, waarbij hij aanvankelijk zoveel mogelijk de blokvorm van de steen eerbiedigde.
Weinig later vond hij iets van zijn eerste soepelheid terug en uit de samensmelting van oude en nieuwe verworvenheden ontstonden de fraaie stukken als Dansers, De rode Dans en De Kus. Hij werkte nu ook bij voorkeur in marmer en verzilverd brons en in fijnere houtsoorten (De Verheerlijking van de Schoonheid in mahonie-hout). Hij bleef echter zoeken naar de verbinding van de sculpturale schepping met een bepaalde, door den kunstenaar mede meende deze eindelijk gevonden te hebben in de peinture sculpturale (Skulpto-Malerei): een procédé, waarbij de plastische figuur als een soort reliëf (van hout, papier-mâché of metaal) ingebed wordt in een abstract geschilderd, in negatieve vorm volgens die der sculptuur uitgehold paneel. Aldus meende hij een versmelting gevonden te hebben van de constituerende elementen van de beeldhouw- en schilderkunst. Niet alleen de mensenfiguur, ook stillevens componeerde hij volgens deze werkwijze. Hij heeft zich te New York gevestigd (waar hij o.a. bustes van de dirigenten W. Mengelberg en Furtwangler maakte) en, hoewel hij de invloed der stereometrische opvattingen niet ter zijde schuift, geeft hij toch meer toe aan de voorliefde van zijn publiek voor soepeler, sterker op de natuur geïnspireerde vormgeving.
De schoonheid van zijn middelperiode heeft hij echter niet meer bereikt. Zijn kunst heeft een nog steeds onderschatte invloed uitgeoefend op de gehele moderne beeldhouwkunst. Hij kan als tegenpool van Rodin en Maillol worden beschouwd en zijn invloed op de organisch-vitalistische beeldvormen van een Henry Moore valt niet te loochenen.DR JOHN B. KNIPPING
Lit.: H. Hildebrand (1923).
