Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-06-2022

Agapen

betekenis & definitie

zijn liefdemaaltijden, een Oudchristelijk gebruik van een gemeenschappelijke maaltijd der gemeente, waarbij in den regel ook de „anamnese van des Heeren dood” (I Cor. 11 : 20-26) zal zijn voorgekomen. Het gebruik kennen wij reeds als „breking des broods” bij de oudste gemeente te Jeruzalem (Handel. 6 : 1-2, vgl. 2 : 42, 46 en 20 : 11).

Het is in onbruik geraakt bij de ontwikkeling van de Christelijke liturgie, mogelijk onder de invloed van bijzondere accentuering van de avondmaalsleer. Een spoor ervan wil men vinden in de liturgie der Griekse en Oosterse Kerken in de uitreiking van gewijd brood aan alle aanwezigen. Over dit onderwerp wordt gehandeld in de studiën over de oudste geschiedenis van avondmaal en liturgie, maar de gegevens zijn noch duidelijk noch overvloedig.De liefdemaaltijden der zgn. Hernhutters willen een wederopvatting zijn van dit gebruik, ingegeven door de voorstelling, welke deze secte zich van het gemeenteleven der eerste Christenen maakt.

Lit.: E. Baumgartner, Eucharistie und Agape im Urchristertum (1909); B. Frischkopf, Die neuesten Erörterungen über die Abendmahlsfrage (1922); R. L. Cole, Love feasts (1916); K. Völker, Mysterium und Agape (Gotha 1927); W. Goossens, Les Origines de Peucharistie, Sacrement et Sacrifice (Paris 1931) blz. 127-146; P. Fredegand, Liefdemaal tijd en Armenzorg (1938, uitgave Geert Groot Genootschap).

< >