naam van twee koningen van PERZIË.
Xerxes I (in de Bijbel, in het boek Esther, Achasjveros, Ahasverus) (ca 519-465), koning van Perzië, zoon van Darius Hystaspes, beklom, door de invloed van zijn moeder Atossa, een dochter van Cyrus, in 485 v. Chr. in plaats van zijn oudere broeder Artabazanesde troon. Nadat hij in 484 het oproerig Egypte tot rust had gebracht en een opstand in Babylon had onderdrukt, spande hij al zijn krachten in om zich van Griekenland meester te maken. Hij verzamelde daartoe in 481 in Klein-Azië een groot leger, onderwierp Thracië en Macedonië, rukte voorwaarts tot Athene, maar leed bij Salamis een geweldige nederlaag. Daarop keerde hij naar Azië terug. Ten gevolge van paleisrevoluties werd hij in 465 met zijn oudste zoon door Artabanus, de bevelhebber van zijn lijfwacht, vermoord.
Hij werd opgevolgd door zijn tweede zoon, Artaxerxes I. Xerxes heeft verder gebouwd aan de door zijn vader Darius in Persepolis en Susa begonnen paleizencomplexen. In deze plaatsen zijn ook spijkerinscripties van hem gevonden, waarin deze bouwwerkzaamheid en zijn machtsuitbreiding tot uiting komen. Een in 1936 te Persepolis ontdekte inscriptie doet Xerxes kennen als een vernietiger van afgodentempels en als een vroom vereerder van Ahoeramazda.
Xerxes II, zoon van Artaxerxes I en kleinzoon van de voorgaande, volgde zijn vader in 425 v. Chr. op en werd na een regering van slechts 45 dagen door zijn halfbroeder Sogdianus omgebracht.
Lit.: z Perzië, geschiedenis.
