graaf (sinds 1764 prins), Oostenrijks staatsman (Wenen 2 Febr. 1711 - 27 Juni 1794), was van 1744-1746 Oostenrijks gevolmachtigde bij de gouverneur-generaal der Z.-Nederlanden, hertog Karel van Lotharingen. Hij trad op de voorgrond als diplomaat bij de Vrede van Aken (1748).
Hij werkte daarna voor een Oostenrijks-Frans bondgenootschap tegen Frederik de Grote, ten einde de Pruisische koning Silezië weer te ontnemen en diens land tot een mogendheid van de tweede rang te vernederen. Voorlopig mislukte dit plan nog, omdat het hof van Versailles onwillig was, ofschoon Kaunitz zelf van 1750-1753 keizerlijk gezant in Frankrijk was. In 1753 werd hij staatskanselier en leider van Maria Theresia’s buitenlandse politiek en in 1756 gelukte het hem eindelijk de bedoelde grote coalitie van Rusland, Saksen, Polen en Frankrijk met Oostenrijk tegen Pruisen tot stand te brengen (z Zevenjarige oorlog). Wel is waar gelukte hem zijn grote doel niet, maar hij slaagde er toch wel in om in 1772 bij de Eerste Poolse Deling Galicië en Lodomirië en in 1775 de Boekowina aan de Donaumonarchie toe te voegen. Kaunitz was een aanhanger der Franse Voltaireaanse filosofie en betoonde zich in de binnenlandse politiek een voorstander van het invoeren van hervormingen. Onder Jozef II en Leopold II verminderde Kaunitz’ invloed en toen Frans II zich zonder zijn voorkennis inliet met onderhandelingen, die toenadering tot Pruisen bedoelden, nam Kaunitz zijn ontslag (2 Aug. 1792).Bib!.: Correspondancesintimes de l’empereur Joseph II avec le comte de Cobenzl et le prince de K., hrsg. v. Brunner (1871); Denkschriften, hrsg. v. A. Beer (1872, Archiv f. österr. Gesch. 48); Joseph II, Leopold II und K. Ihr Briefwechsel, hrsg. v.
A. Beer (1873); Correspondance secrète du comte de Mercy-Argenteau avec Tempereur Joseph II et le prince de K., hrsg. v. A. v Arneth u. Flammermont (2 dln, 1889-1891); K., Ph. Coblenzl und Spielmann. Ihr Briefwechsel, 1779-1792, hrsg. v.
H. Schlitter (Wien 1899); Correspondance secrète entre le comte K. et le baron Ignaz de Koch 1750-1752, hrsg. v. H. Schlitter (1899).
Lit.- A. v. Arneth, Biogr. d. Fürsten K. (1899); J. Strieder, Maria Theresia, K. und die österr. Politik von i748-55 (1910); G. Küntzel, Fürst K.-Rittberg als Staatsmann (1923).
