(militair) zijn alle middelen, welke in militair opzicht kunnen dienen om contact tussen twee of meer personen tot stand te brengen, anders dan door normale conversatie in elkanders tegenwoordigheid. De in een krijgsmacht voor dit doel toegepaste middelen kunnen worden ondergebracht in twee hoofdgroepen, nl.
1. middelen, waarbij het sein, het teken of de mededeling door de ontvanger op hetzelfde moment wordt waargenomen waarop de gever of zender dit produceert (d.i. de zgn. telecommunicatie);
2. middelen, waarbij dit niet op hetzelfde moment geschiedt.
De middelen ad 1 (telecommunicatie) worden ondergebracht in drie groepen, nl.
a. die, welke worden gegeven door middel van geluid (bijv. hoorn, trompet, claxon, gong, geweerschoten, schreeuwen);
b. die, welke langs optische weg worden overgebracht (bijv. tekens met de arm, seinlappen voor verkeer met vliegers, seinlampen, vlaggeseinen, rook- en vuurwerkseinen) en
c. die, langs electrische of electronische weg overgebracht (bijv. radio en lijn; bij beide — telefonie, telegrafie, — telex en -facsimile).
De middelen ad 2 vallen uiteen in drie groepen, nl.:
a. ordonnansen (mensen die een bericht persoonlijk overbrengen en daarbij al of niet gebruik maken van een vervoermiddel als rijwiel, motorrijwiel, auto, vliegtuig, trein, schip of paard);
b. de postdienst, waarmede brieven en documenten kunnen worden overgebracht en
c. dieren (bijv. honden en duiven) die op hun lichaam een geschreven mededeling, meestal verpakt in een kokertje van licht metaal, overbrengen.
Er bestaat ook een combinatie van een optisch en een electronisch verbindingsmiddel, nl.de lichttelefonie, waarbij twee zendontvangers nauwkeurig in eikaars stralenbundel van zichtbaar of infrarood licht staan opgesteld en langs welke stralenbundels een telefoongesprek wordt overgebracht.
A. H. MOHR.
