is een ontmoetingsplaats van vragers naar en aanbieders van een bepaald product, waar telkens een gedeelte van het aanbod tegenover de gezamenlijke vraag wordt gesteld en de prijsvorming geschiedt d.m.v. opbod, afslag, of opbod gevolgd door afslag. De meest kenmerkende functie van de veiling is de concentratie van vraag en aanbod welke zij bewerkstelligt.
Hierdoor wordt de aanvankelijke geïsoleerde ruil tussen kopers en verkopers, die meestal resulteert in sterk uiteenlopende prijzen, algemeen gemaakt, zodat voor uniforme partijen eenzelfde prijs tot stand komt. De veiling heeft in Nederland op grote schaal toepassing gevonden vooral bij de verhandeling van land- en tuinbouwproducten. De concentratie van de verkoop d.m.v. de veiling was voor de agrarische producenten, die tegenover de opkopers veelal een vrij zwakke positie innamen, m.n. het middel om de markt doorzichtiger te maken ten einde zodoende een betere onderhandelingspositie te verkrijgen. De land- en tuinbouwveilingen ontstonden aan het einde van de vorige eeuw; dat er een enorme behoefte bestond aan deze vorm van marktorganisatie kan blijken uit het feit, dat momenteel nagenoeg alle agrarische producten via veilingen worden verhandeld (z tuinbouw, veilingen in de tuinbouw).Op de meeste veilingen — m.n. op die in landen tuinbouwproducten — vindt de prijsvorming d.m.v. verkoop bij afslag plaats. Hierbij worden de goederen ingezet tegen een hoge prijs, die geleidelijk wordt verminderd tot zich een koper meldt. Aangezien de kopers bij dit systeem steeds het risico lopen dat de gewenste partij hun zal ontgaan, zullen zij, wanneer de gevraagde prijs overeenkomt met hun eigen waardering voor het goed, onmiddellijk afmijnen; een ruilvoordeel voor de kopers —- men spreekt wel van koperssurplus — is bij verkoop bij afslag dus niet te verwachten. De verkopers zijn bij dit systeem dus verzekerd van de hoogst mogelijke prijzen, en aangezien veilingen in het algemeen door verkoperscoöperaties worden georganiseerd, ligt het voor de hand, dat de verkoop bij afslag het meest wordt toegepast.
Op veilingen, waar de goederen bij opbod worden verkocht, zet de veilingmeester tegen een lage prijs in; de kopers bieden dan zolang tegen elkaar op tot de sterkste bieder eigenaar van het goed wordt. Daar het bod van de laatste bieder nog beneden diens subjectieve waardering voor het goed kan liggen is het bij verkoop bij opbod zeer wel mogelijk, dat de koper een koperssurplus verkrijgt.
De verkoop bij opbod gevolgd door afslag komt voor op veilingen in onroerende goederen. Het opbodgedeelte, waaraan vnl. de zgn. trekgeldjagers deelnemen, dient dan om een bodem in de markt te leggen. De veilingmeester verhoogt de hoogst geboden prijs met een zeker bedrag en de aldus gevonden som dient als aanvangsprijs voor de daarop volgende verkoop bij afslag. Komt bij dit afslaggedeelte een prijs tot stand hoger dan het hoogste bod van het opbodgedeelte, dan krijgt degene, die dat bod deed, een premie ook wel trekgeld genoemd. Gaat de afslag echter door tot het hoogste bod van het opbodgedeelte is bereikt, dan wordt hij, die dit bod liet horen, min of meer tegen wil en dank — zijn bedoeling was immers niet het kopen, maar het innen van het trekgeld — eigenaar van het goed.
De moderne veilingen in agrarische producten werken meestal met de techniek van de veilingklok (zie tuinbouw, veilingen in de tuinbouw). Om de veiling zo snel mogelijk te doen verlopen voegt men veelal partijen van gelijke kwaliteit tot een geheel samen; men spreekt in dit geval van blokvorming.
Een goed georganiseerde veiling is niet alleen voor de verkopers doch ook voor de kopers van het grootste belang, vooral doordat ze tot een belangrijke tijds- en kostenbesparing kan leiden.
J. E. ANDRIESSEN.
