Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 06-08-2022

Vaclav

betekenis & definitie

(spreek uit: Waatslaf; Lat. vorm: Wenceslaus; Duitse vorm: Wenzel), naam van enige vorsten, resp. koningen van Bohemen, de meesten uit het huis der Premysliden:

Vaclav I

de Heilige (903 ? - Staró Boleslav 28 Sept. 929; het sterfjaar 935, abusievelijk genoemd in dl IV, pag. 468 en 489, is te verwerpen), was de zoon van Vratislav I, regeerde na diens dood over het centraal-Boheemse vorstendom der Tsjechen, aanvankelijk onder regentschap van zijn grootmoeder Ludmila, daarna onder dat van zijn moeder Drahomir, die Ludmila liet vermoorden, en nam waarschijnlijk 921 de regering zelf in handen. De legenden, vrijwel de enige bron van kennis voor zijn leven, schilderen hem als een geletterd vorst van bijna ascetische vroomheid, bouwer van de eerste kerk (St Vitus) op het Praagse Hradcany. In 929 werd hij vermoord door een samenzwering onder leiding van zijn broer Boleslav, die hem opvolgde. Hij is later de schutspatroon van Bohemen geworden en een der belangrijkste figuren uit de Tsjechische nationale traditie.

Václav I

koning van Bohemen (1205-bij Beroun 22 Sept. 1253, reg. sinds 1230), was de zoon van Premysl Otakar I, streefde voor zijn zoon, de latere Premysl Otakar II, die als markgraaf van Moravië in opstand tegen zijn vader was geweest, naar de erfenis der Oostenrijkse landen, waar het geslacht der Babenbergers in 1246 was uitgestorven. Na de dood van keizer Frederik II gelukte het Premysl Otakar in 1251 Oostenrijk te verwerven.

Vaclav II

(7 Sept. 1271 - Praag 21 Juni 1305), kleinzoon van de vorige, kwam na de dood van zijn vader Premysl Otakar II in 1278 als minderjarige aan de regering; sloot zich, meerderjarig geworden, aan bij Rudolf van Habsburg, huwde diens dochter, en werd door hem bevestigd in de waardigheden van rijksschenk en van keurvorst (1290). Hij richtte zijn expansiedrang oostwaarts en wist, intussen weduwnaar geworden, de hand van een Poolse prinses en de Poolse troon te verkrijgen (1300). Verdere — tijdelijke — uitbreiding kreeg de macht van zijn huis, toen zijn zoon, de latere Vaclav III, in 1302, na het uitsterven van het huis der Arpaden, de Hongaarse kroon verwierf.

Vaclav III

(1289 - Olomouc 4 Aug. 1306, reg. 1305-1306) zoon van de vorige, moest wegens tegenwerking van de Duitse koning Albrecht en van de paus weldra van de Hongaarse kroon afzien. Op een tocht naar Polen met het doel zijn gezag daar te bevestigen, werd hij te Olomouc door een onbekende dader vermoord. Met hem stierf het huis der Premysliden uit.

Václav IV

Boheems en Romeins-Duits koning, Z Wenzel.

PROF. DR TH. J. G. LOCHER.

< >