Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

Thomas WYAT(T)

betekenis & definitie

Sir, Engels dichter (Allington Castle 1503 - Sherborne 11 Oct. 1542), was de zoon van een succesvol landheer en hoveling, kon als twaalfjarige jongen te Cambridge studeren en ontving een uitstekende opvoeding.

In 1524 kwam Wyatt aan het hof als bewaker van ’s Konings juwelen. Hij ontwikkelde zich tot een briljant hoveling, een goed soldaat, linguist en musicus en, van 1526 af, tot een eminent ambassadeur, in welke functie hij diensten verrichtte in Parijs en Rome. Een huwelijk in 1520 bleek ongelukkig. In 1530 terug aan het hof, werd hij als minnaar van Anna Boleyn beschouwd. In hoeverre zijn kerkering in 1536, jaar van Anna’s val, het gevolg is van Hendrik VIII’s ongunst is onzeker. Spoedig daarna is hij geruime tijd ambassadeur aan het hof van Karel V. Na Cromwell’s dood in 1540 raakt Wyatt weer in de gevangenis, maar opnieuw komt hij vrij, tot hij, kort daarna, op een diplomatieke missie naar Falmouth, aan de koorts stierf.

Met Chaucer is hij de dichter die de kunst der Italianen van zijn eigen tijd naar Engeland heeft overgebracht. Hij schreef de eerste Engelse sonnetten; hij wendde met succes de „terza rima” en „ottava rima” aan. Zijn mooiste werk is datgene wat niet onder Italiaanse invloed ontstond: de lyrische liederen voor de luit, vaak met een kernregel en gelukkig gebruik makend van vers-herhaling. Het zijn gevoelige liederen van een afgewezen minnaar, die behoren tot het schoonste wat de Engelse lyriek heeft voortgebracht. Een aparte plaats nemen zijn satires en boetepsalmen in. Eerst in 1557 werden de Songes and Sonettes in Tottel’s Miscellany gedrukt.

Bibl.: The Poems of Sir T. W. (ed. A. K. Foxwell, 2 dln, 1913); Collected Poems of Sir T. W. (ed. Kenneth Muir, 1949).

Lit.: E. K. Ghambers, Sir T. W. (1933); A. K. Foxwell, Study of W.’s Poems (1913).

< >