Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

SPILBERGEN, joris van

betekenis & definitie

Nederlands zeevaarder (Antwerpen Nov. 1568 - Bergen-op-Zoom Jan. 1620), nam dienst op de vloot en was in 1596 op het fort Rammekens, toen hij zich in dienst stelde van Balthasar de Moucheron om een tocht naar West-Afrika te maken; in 1598 ging hij voor Corn. de Moucheron met Cleerhaegen naar de bocht van Guinea en werd na diens dood de leider van deze mislukte expeditie. In 1600 deed hij een rooftocht naar Brazilië en in het volgende jaar een stoutmoedige tocht naar Oost-Afrika, Ceylon en Atjèh, steeds strijdend tegen de Spanjaarden.

Hij maakte vervolgens op hoge post de slag bij Gibraltar mede, exploiteerde een ogenblik een diamantslijperij te Bergen-op-Zoom en begon in 1614 een tocht naar Indië, door Straat Magalhães, die een tocht om de wereld werd, doordat hij in 1616 van Jakatra naar het W. de thuisreis aanvaardde; in 1617 kwam hij met rijke lading te Vlissingen binnen. Daarna woonde hij te Bergen-op-Zoom, waar hij zijn journalen en kaarten uitgaf, maar een armoedig bestaan leidde. Zijn voornaamste werk is: Oost- en West-lndische Spiegel der nieuwe navigatie, waarin vertoond wordt de eerste reize gedaan door Joris van Spilbergen, admiraal van deze vloot (Leiden 1619).Lit.: F. W. Stapel, S. P. l’Honoré Naber en Wouter Nijhoff, De reis van Joris van Spilbergen naar Ceylon, Atjeh en Bantam 1601-1604 (Werken der Linschoten-Ver. XXXVIII, ’s-Gravenhage 1933); J. C.

M. Warnsinck, De reis om de wereld van J. v. Sp. 1614-1617 (id. ’s-Gravenhage 1943).

< >