grootste stad en haven van China in de prov. Kiangsoe (31°46' N.Br. en 121°30' O.L.) op de linkeroever van de Wangpoe, die hier de Woesoeng opneemt en onder deze naam 21 km beneden Sjanghai in het aestuarium van de Jangtsekiang uitmondt.
De stad ligt in een ongezonde delta-vlakte met grote modderbanken. De gem. jaartemp. bedraagt 17 gr. C. De bevolking omvat (1950) ca 5.407.000 zielen.Door zijn gunstige verkeersligging (de Jangtse kan ca 2750 km stroomopwaarts worden bevaren, er is kanaalverbinding tot Nanking en Hangtsjou, het is de dichtstbijliggende haven t.o.v. Japan, spoorwegverbinding met O.- en Noord-China) was Sjanghai uitgegroeid tot de voornaamste haven en industrieel centrum van China. Veel heeft hiertoe de internationale nederzetting bijgedragen, die ook op het stadsbeeld van een groot deel van Sjanghai een sterk Europees stempel heeft gedrukt (banken en andere grote gebouwen, clubs, scholen, kerken, ziekenhuizen, openbare nutsbedrijven, universiteit enz.).
Het grootste deel van de in Sjanghai gevestigde industrie berust op van elders aangevoerde grondstoffen, alleen katoen en zijde worden in de omgeving geproduceerd, zij vormen de belangrijkste tak van bedrijf, terwijl er verder talrijke meelmolens, papierfabrieken en scheepswerven waren. Het was de grootste invoerhaven van China voor katoenen stoffen, opium, metalen, anilinekleurstoffen, steenkool, petroleum, suiker, lucifers. Het had verder een sterk ontwikkeld hotelwezen en nachtleven. Na de verovering der stad in 1949 door de communisten is dit alles sterk in betekenis achteruitgegaan. De opheffing der exterritorialiteit (1942), het geallieerde besluit de concessies niet opnieuw in te stellen (1945) — zij waren, mede door hun exterritoriale rechtspraak, in China zeer impopulair — en ten slotte de noodzakelijk geworden evacuatie van ca 80 pct van alle buitenlanders zijn hiervan, te zamen met talrijke maatregelen der nieuwe machthebbers, de voornaamste oorzaak. Een groot deel der Chinese handel gaat bovendien thans via Sinkiang en Mandsjoerije naar de Sovjet-Unie. Vooral de katoenindustrie en de machine-industrie zijn hierdoor zwaar getroffen, terwijl het hotelwezen en nachtleven vrijwel tot niets zijn gereduceerd.
Geschiedenis.
Sjanghai, eens een vissersplaats, kreeg internationale betekenis doordat er in 1843 een Engelse concessie werd gevestigd, in 1849 gevolgd door een Franse en in 1862 een Amerikaanse. Van 1860-1864 ontwikkelde zich een cosmopolitisch bestuur, waaraan door 14 mogendheden werd deelgenomen; alleen de Franse concessie werd afzonderlijk bestuurd. De stad is talrijke malen het brandpunt van strijd geweest: 1853-1855 was zij in handen der Taiping-rebellen, tijdens de Boxeropstand (1899-1901) was de stad neutraal buitenlands gebied, in 1931 werd zij na zware gevechten door de Japanners bezet, in 1937 eveneens. In 1949 volgde de verovering door de legers van Mao Tse-toeng.
Lit.: Pott, A short History of Sh. (1928).
