Italiaans geleerde en politicus (Venetië 14 Aug. 1552 - 7 Jan. 1623), werd in 1565 lid van de orde der Servieten en in 1605 generaal procurator. Zijn naam als ordebroeder was Fra Paolo of Paulus Servita.
Hij schijnt belangrijk werk gedaan te hebben op natuurwetenschappelijk gebied, zijn papieren zijn echter in 1760 verbrand. Hij was een fel tegenstander van de wereldlijke macht van de paus en schreef in die geest zijn voornaamste werk: Istoria del Concilio tridentino (Gesch. v. h. Concilie van Trente, Londra 1619), onder pseud. Pietro Soave Polano. Hiertegen schreef de Jezuïet Sforza Pallavicino zijn uiterst conformistische geschiedenis van hetzelfde onderwerp. Als Consultore di Stato van Venetië voerde Sarpi, van 1606 af, een succesvolle strijd tegen de curie, over kerkelijke vrijheden.Bibl.: Volledigste uitg. van S.’s werken Verona 1761-1765. Brieven uitgeg. door Polidori (1863), nieuwe reeks brieven door Benradt (1909). Istoria del Conc. tridentino (nieuwste uitg. Bari 1935); Lettere (1673, Bari 1931).
Lit.: G. Rampolla, P. S. (1919); L. v. Pastor, in Gesch. d. Päpste, XII (1927); B. Croce, Storia dell’età barocca in Ital. (Bari 1929); V.
Buffon, Chiesa di Cristo e Chiesa romana nelle opere e nelle lettere di fra P. S. (Lovanio = Leuven 1941); G. Getto, S. (1941).
