(Bazel 11 Dec. 1856 - 7 Apr. 1929) en Fritz, eigenlijk Karl Friedrich (Bazel 3 Dec. 1859 - 23 Mrt 1942), twee neven, Zwitserse natuurkenners en ontdekkingsreizigers, promoveerden beiden in de biologie. Van 1883-1886 deden zij een reis naar Ceylon en schreven na hun terugkomst Ergebnisse naturwissenschaftlicher Forschungen auf Ceylon (3 dln, met atlas, Wiesbaden 1887-1893, 4de dl, 1908).
Hierin beschreven zij de uitstervende oorspronkelijke bevolking van Ceylon, de Wedda’s. Een tweede reis naar Voor-Indië en Ceylon werd in 1890 vnl. ondernomen om de Wedda-studie te voltooien. Van 1893-1896 deden zij onderzoekingstochten op Celebes en ontdekten in 1896 het Matana-meer en het Towoeti-meer. In het begin van 1906 begaven zij zich opnieuw naar Celebes. In de Toala’s op het Z.W. schiereiland ontdekten zij de rest van een Vóórmaleise bevolking, die met de Wedda’s verwantschap vertoont. In de holen, die zij ten dele bewonen, vonden zij stenen gereedschappen uit een vroegere periode.
In 1907 maakten zij een derde reis naar Ceylon en ontdekten de steentijd van de Wedda’s. Zij waren beiden directeur van het Natuurhistorisch Museum te Bazel.Bibl.: (beiden) Materialien zur Naturgeschichte der Insel Celebes (5 dln, Wiesbaden 1898-1905); Reisen in Celebes in den Jahren 1893-1896 und 1902-1903 (2 dln, Wiesbaden 1905). Fritz schreef met Roux samen: Nova Caledonia (6 dln, 1913-1929) en alleen: Ethnologie der Neu-Caledonier und Loyalty-Insulaner (2 dln, München 1929); Aus den Tropen. Reiseerinnerungen aus Ceylon, Celebes und Neu-Caledonien (Basel 1931); Reisen und Forschungen in Ceylon i. d. J. 1883-’86, 1890, 1902, 1907 und 1925 (Basel 1939).
Lit.: E. Torday, Paul S., Dec. 11th, in: Man, XXIX (1929); F. Speiser, Fr. S., 1859-1942, in: Bull. der Schweiz. Ges. f. Anthrop. u.
Ethn. XIX (1942/’43); Verhandlungen der Naturf. Gesellsch. zu Basel (1943); W. Vischer, Naturschutz in der Schweiz (1947).
