Pools dichter (Groot-Polen ca 1600- 1661), behoorde tot de kleine, veeleer arme adel, leidde een bescheiden bestaan, maakte als secretaris of als attaché deel uit van enkele diplomatieke zendingen, beheerde goederen van grote heren en leefde een tijd in het dorp dat hij zich in de Oekraine had aangeschaft en dat hij door de kozakkenopstand van 1648 verloor. Reeds zijn tijdgenoten beschouwden hem als de leider van de „poëzie der edelen” (poezja szlacheka).
Inderdaad, ondanks een ontoereikende techniek, een dikwijls duistere en onhandige expressie en gebrek aan constructief vermogen heeft hij de volmaaktste voorbeelden geleverd van de verst doorgevoerde Barok, die men de „sarmatische” dichtstijl noemt. Met literaire middelen weet hij uiting te geven aan zijn fijne zin voor kleur en lichtspel. De mythologie behandelt hij op een gedurfd realistische wijze en in een zonderlinge, verontrustende sfeer: zelden merkt men als bij hem hoe dicht de Barok bij het moderne surrealisme kan staan.PROF. DR C. BACKVIS
Bibl.: Przewazna Legacja (Het zeer achtbaar gezantschap, 1633); Lofrede op Ladislaus IV (reizen v. d. erfprins in het W., met name in de Spaanse Nederlanden; militaire expeditie v. d. nieuwgekozen koning tegen de Moskovieten); Daphnis (D. veranderd in een laurierboom, 1638); Nadobna Paskwalina (De mooie P., 1655); Wojna domowa (De Burgeroorlog, I66O-’8I). Geen moderne uitg. van het gehele werk. Critische uitg. van Nadobna Paskwalina, door Pollak, Biblioteka Narodowa (1926).
Lit.: R. Fischerowna, S. Tw. jako poeta barokowy (Krakau 1930).
