Amerikaans vakverenigingsleider (Londen 27 Jan. 1850 - San Antonio, Texas, 13 Dec. 1924), werd in Engeland geboren als zoon van een Amsterdamse sigarenmaker van Joodse afkomst. In 1863 emigreerde de familie naar Amerika, waar hij in New York sigarenmaker werd.
Veertien jaar oud werd hij lid van een vakvereniging. In 1881 behoorde hij tot de oprichters van de American Federation of Labor, waarvan hij in 1882 president werd. De eerste jaren waren buitengewoon hard, maar hij wist zich er dapper doorheen te slaan en won daardoor zoveel aanzien, dat hij vrijwel onafgebroken tot zijn dood de leider van deze federatie bleef. Als socialist begonnen, keerde hij zich steeds meer van zijn oorspronkelijke denkbeelden af; hij poogde onder aanvaarding van de bestaande orde lotsverbetering te krijgen voor de arbeiders door het uitoefenen van druk op de grote partijen („wij belonen onze vrienden en straffen onze vijanden”).
Deze tactiek heeft op de ontwikkeling van de vakbeweging een diepe invloed uitgeoefend, welke zeer verschillend wordt gewaardeerd. Bij het uitbreken van Wereldoorlog I verklaarde Gompers: „This is Labor’s war”, waarmee de vakbeweging zich dus achter de Amerikaanse oorlogvoering plaatste. Hij kreeg dan ook een plaats in de „U.S. Council of national defence” (1917) en werd in Versailles benoemd tot voorzitter van de op 31 Jan. 1919 ingestelde commissie voor internationale arbeidswetgeving, die na 35 zittingen een ontwerp inleverde, dat in het vredesverdrag een plaats kreeg.PROF. DR J. PRESSER
Bibi.: Labor in Europe and America (1910); Seventy years of Life and Labor (1925; autobiogr.).
Lit.: R. H. Harvey, Samuel Gompers, Champion of the toiling masses, (1935).
