de negentiende letter van het alphabet, stelt de stemloze sisklank, een dentale fricatief voor, die op de volgende wijze gevormd wordt: De rand van de voortong drukt tegen het verhemelte; alleen van voren blijft een kleine opening tussen tongblad en boventandvlees; hierdoor glijdt de lucht met een sissend geluid. De tongpunt hangt gewoonlijk naar beneden tot achter de ondertanden.
Het letterteken S is de klassiek Latijnse S, die in oudere inscripties de vorm ㄣ heeft, welk teken van de Griekse ଽ (sigma) stamt, die in de oudste Griekse inscripties de vormen ៳ en de gespiegelde sigma heeft. De Griekse tekens stammen uit de Phoenicische Ｗ, šin „tand” genaamd, welk woord er mee begint. De voornaamste typografische vormen van de letter zijn: Gothisch; romein; Bodoni; egyptienne; schreefloos. (Zie schrift).
Afkortingen:
Op munten, gedenktekenen, handschriften enz. staat S of
s voor Sacer, Salutem, Senatus, Sextus, signavit, sive of seu,
op recepten voor sumatur (neem) of signetur (te tekenen),
in de scheikunde voor sulfur (zwavel),
op Engelse horloges voor slow (langzaam),
in Engeland in het algemeen voor shilling,
in de muziek voor segno (teken),
op Franse munten voor de stad Troyes,
op Spaanse voor Sevilla.
Ook is S het algemene teken voor stère en S of St voor Sint.
S.A. = op Romeinse munten, securitas Augusta (geheiligde veiligheid) of Spes Augusta (geheiligde hoop); son altesse (zijne of hare hoogheid); Sturmabteilung van de Duitse nat.-soc. partij;
s.a. = sine anno (Lat.) = zonder jaartal (bij bibliografische opgaven);
Sa bena = Société anonyme belge d’exploitation de la navigation aérienne, naam van een Belgische luchtverkeersmaatschappij;
S.A.E. = son altesse eminentissime (zijne of hare doorluchtige hoogheid);
S.A.I. = son altesse impériale (zijne of hare keizerlijke hoogheid);
S.A.R. = son altesse royale (zijne of hare koninklijke hoogheid);
S.A.S. = son altesse sérénissime (zijne of hare doorluchtige hoogheid);
Scandinavian Airlines System;
Sb. =
1. in de scheikunde het teken voor stibium (antimonium);
2. stilb (eenheid van licht);
S.B. = stuurboord;
S.B.M.V. = Servi Beatissimae Mariae Virginis (Lat.) = van de orde der Servieten;
S.C. of S.c. = senatus consultum (raadsbesluit);
Sc. = sculpsit (heeft het gegraveerd); in de scheikunde scandium;
sc. = scilicet (Lat.) = namelijk;
Scr. = scripsit (heeft het geschreven);
S.D. (ex S.D.) = ex senatus decreto (volgens senaatsbesluit);
S.D.A.P. = voormalige Sociaal-Democratische Arbeiderspartij;
S.D.G. = soli Deo gloria (aan God alleen eer!);
S.E. = son éminence (zijne eminentie) of son excellence (zijne excellentie);
Se = in de scheikunde het teken voor selenium;
Sec. = secans (in de wiskunde); seconde;
S.E.C. of s.e.c. = salvo errore calculi (behoudens een rekenfout);
Secr. = secretaris;
S.E.e.O. = salvo errore et omissione (behoudens fout en weglating);
Sen. = senior (de oudste);
Sept. = September;
Seq. = sequens (de of het volgende);
s.f. = sub finem (Lat.) = aan, tegen het einde;
S.F.S.R. = Socialistische Federatieve Sovjet Republiek;
S.G. of s.g. = soortelijk gewicht;
S.G.D.G. = sans garantie du gouvernement (zonder door de regering te zijn gewaarborgd);
S.H. = salvo honore (behoudens de eer);
S.H. et S. = salvo honore et stipendia (Lat.) = met behoud van eer en jaarwedde;
S.H. et T. = salvo honore et titulo (Lat.) = met behoud van eer en titel;
Sh. = Shilling (Eng.);
s.h.v. = sub hac voce (onder dit woord);
Si. = in de scheikunde het teken voor silicium;
S.I. = Sarikat Islam;
Sign. = signatum (getekend);
sin. = sinus;
sing. = singularis (Lat.) = enkelvoud;
S.J. = Societatis Jesu (lid van het gezelschap van Jezus, Jezuïet);
S.L. of s.l. = suo loco (te zijner plaatse);
s.l.e.a. = sine loco et anno (Lat.) (zonder plaats en jaartal);
S.M. Cand. = Sacri Ministerii Candidatus (candidaat tot de Heilige Dienst);
S.N. = stili novi (van de nieuwe stijl);
Sociêté des Nations = Volkenbond;
Sn = in de scheikunde het teken voor stannum (tin);
S.O. = salvis omissis (behoudens uitlatingen);
S.O. Cist. = Sacer Ordo Cisterciensis (Lat.) = Orde der Cisterciënsers;
S.O.S. = save our souls (Eng.) = redt onze zielen;
S.P. = Socialistische partij;
s.p.d. = sub praesidio divino (onder goddelijke bescherming);
S.P.Q.R. = senatus populusque romanus (de senaat en het volk van Rome);
s.p.r. = sub petito remissionis (verzoeke terugzending);
s.q. = sufficiens quantitas (voldoende hoeveelheid, op recepten);
Sq. = sequens (de of het volgende);
S.R. of s.r. = salva ratificatione (behoudens bekrachtiging);
s.r. = sub rubro (onder de rubriek);
Sr = senior (de oudste); in de scheikunde het teken voor strontium;
S.R.I. = sanctum Romanum imperium (heilige Roomse rijk);
S.S. = Sacra Scriptura (Heilige Schrift); sua sanctitas of sa sainteté (zijne heiligheid); sancta sedes of saint-siège (de Heilige Stoel); Staatsspoorwegen; Schutzstaffel, politieke strijdgroep der
voormalige N.S.D.A.P.;
s.s.t.t. = salvis titulis (behoudens zijn titels);
s.t. = sine tempore (juist op tijd), of salvo titulo (behoudens zijn titel);
St = Sint (heilig), Latijn: sanctus, Frans, Engels: Saint;
st. = stuiver;
Stbl. = Staatsblad;
Stct = Staatscourant;
S.T.D. = Sanctae Theologiae Doctor = doctor in de theologie;
S.V. = stili veteris (van de oude stijl);
s.v. = sub voce (onder het woord); salva venia (met verlof);
s.v.p. = s’il vous plait (als het u belieft);
s.v.r. = sub voto remissionis (verzoeke terugzending);
s.v.v. = sit venia verbo (als ik mij dit woord veroorloven mag);
Synd. =
1. syndicaat;
2. syndicus.
DR B. VAN DEN BERG
