Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Rodolfo GRAZIANI

betekenis & definitie

markies (sinds 7 Dec. 1937) van Neghelli, Italiaans militair (Filettino, prov. Frosinone, 11 Aug. 1882), werd 2de luitenant bij de grenadiers in 1906, diende vnl. in Erythrea en Libye, vestigde 1921-’29 met harde hand het Italiaanse gezag in Tripolitanië en Fezzan, werd tot generaal benoemd in 1923 en was 1930-’34 ondergouverneur van Cyrenaïca en commandant van de troepen aldaar (bezetting van de Koefra-oasen).

Daarna werd hij in Febr. 1935 gouverneur van Italiaans Somaliland, nam deel aan de verovering van Abessinië (i935/’36), werd in 1936 maarschalk en fungeerde van 21 Juni 1936 tot 20 Nov. 1937 als onderkoning van de nieuw gecreëerde kolonie Africa Oriëntale Italiana (z Abessinië). Te Addis Abeba werd hij op 19 Febr. 1937 bij een aanslag door een Abessiniër zwaar gewond, ten gevolge waarvan hij een arm moest missen. In 1939 werd hij chef van de staf van het Italiaanse leger en begon 13 Sept. 1940 een offensief tegen Egypte, waarbij hij in enkele dagen tot Sidi-Barani doordrong, op 500 km ten O. van de grens van Cyrenaïca. In Dec. 1940 teruggedreven, kreeg hij grote ruzie met Mussolini, werd vervangen door generaal Gariboldi (z Afrika, Wereldoorlog II) en 11 Febr. 1941 ontslagen.

Na de bevrijding van Mussolini (Sept. 1943) werd hij minister van Defensie in diens republikeins-fascistisch kabinet. In Mei 1945 trachtte hij naar Zwitserland te ontkomen, werd door de Geallieerden bij Como gegrepen, in 1946 aan Italië uitgeleverd, begin 1949 voor een rechtbank gebracht, tot 19 jaar opsluiting veroordeeld doch reeds in Aug. 1950 vrijgelaten.Bibl.: Verso il Fezzan (Tripoli 1930); Girenaica pacificata (Milano 1932); La riconquista del Fezzan (Milano 1934); Pace romana in Libia (Milano 1939); Fronte Sud (Milano 1939); Ho difesola patria (Milano 1948).

Lit.: S. Sandri, II generale G. (Roma 1932); P. Orano, In onore del generale G. (1934).

< >