Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

RIBBENTROP, joachim von

betekenis & definitie

Duits staatsman (Wezel 30 Apr. 1893 - Neurenberg 16 Oct. 1946), zoon van een officier, uit Lippisch geslacht, in 1925 door adoptie geadeld, diende in Wereldoorlog I bij de huzaren, waar hij tot officier opklom, en was in 1918 werkzaam bij de Duitse gevolmachtigde te Constantinopel en vervolgens, tot 1920, aan het Pruisische ministerie van Oorlog.

Na zijn demobilisatie werd hij mede-firmant in een belangrijke im- en exportfirma, welke vnl. in wijn handelde. Reeds in 1933 was hij een zeer vermogend man. Sedert 1930 werkte von Ribbentrop nauw samen met de nat.-socialisten en in 1932 werd hij lid van de N.S.D.A.P. Hij vervulde een bemiddelende rol bij de onderhandelingen tussen Hitler en von Papen in 1932 en Jan. 1933, welke ten slotte tot de machtsaanvaarding van eerstgenoemde leidden. Hij verwierf in bijzondere mate het vertrouwen van Hitler, die hem op grond van zijn vele zakenreizen als een deskundige i.z. het buitenland beschouwde en, ook om zijn standing en representatief voorkomen, veel van hem verwachtte voor Duitslands goodwill. In 1934 werd hij gevolmachtigde van de Rijksregering voor ontwapeningsvraagstukken en tevens gevolmachtigde voor buitenlandse politiek in de staf van Hess . Zijn bureau trad weldra op als een schaduwministerie naast het Auswärtige Amt.

In 1935 sloot von Ribbentrop als bijzonder ambassadeur het Brits-Duitse vlootpact. In Aug. 1936 werd hij ambassadeur te Londen. Zijn onvermogen, de Engelse mentaliteit aan te voelen, maakte zijn zending, Engeland voor de Duitse politiek te winnen, tot een faliekante mislukking. Hij vertegenwoordigde zijn land tevens in de Non-interventiecommissie voor de Spaanse Burgeroorlog en speelde een rol bij de voorbereiding van het Anti-Kominternpact. In Febr. 1938 werd hij Rijksminister van Buitenlandse Zaken, als opvolger van Freiherr von Neurath. Meer nog dan zijn ambtgenoten was hij echter, in stede van een zelfstandig bewindsman, slechts de gehoorzame uitvoerder van de bevelen van de Führer.

Zijn departement werd aan de top vnl. bezet door leden der S.S. Von Ribbentrop zelf was S.S.-Obergruppenführer.

Hij werd nu betrokken bij alle expansieve acties van de Duitse politiek in 1938 en volgende jaren. Op 22 Mei 1939 tekende hij te Berlijn het Italiaans-Duitse bondgenootschap, en op 23 Aug. 1939 te Moskou het Duits-Russische Non-agressiepact, dat de weg naar Wereldoorlog II vrij maakte. In Nov. 1938 en in Aug. 1940 presideerde hij een scheidsgerecht te Wenen, dat de Hongaarse territoriale aanspraken, de eerste maal op Tsjechoslowakije, de tweede maal op Roemenië, ten dele inwilligde. Op 27 Sept. 1940 ondertekende hij te Berlijn het Driemogendheden-verdrag met Italië en Japan.

Na de dood van Hitler, in wie hij tot het laatst bleef geloven, werd von Ribbentrop opgevolgd door Graf Schwerin von Krosigk. Toen Duitsland gecapituleerd had, werd hij op 15 Juni te Hamburg gearresteerd en vervolgens voor het Internationale Militaire Tribunaal te Neurenberg gedaagd. Wegens misdaden tegen de vrede, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid (hij had aandeel gehad in Hitler’s „oplossing van het Jodenvraagstuk”) werd hij ter dood veroordeeld en opgehangen.

Lit.: Sumner Welles, Time for Decision (1947).

< >