Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

RADENREPUBLIEK

betekenis & definitie

regeringsvorm tot ca 1935 door de Communistische Internationale* beschouwd als overgangstoestand tussen burgerlijke en socialistische maatschappij. De macht wordt dan uitgeoefend door afgevaardigden van arbeiders, georganiseerd in hun verschillende bedrijven, en boeren.

Behalve in Rusland (tot de invoering der grondwet van 1936, waarbij formeel van het radenstelsel slechts de naam (sovjet = raad) overbleef) (z Sovjet-unie) is de Radenrepubliek korte tijd verwezenlijkt in Beieren* en Hongarije* (1919). Aangezien de boeren zich van de beweging vrijwel afzijdig hielden, was de macht daar in handen van raden van arbeiders en frontsoldaten (zgn. „Arsolräte”). In Beieren valt de periode van de Radenrepubliek uiteen in twee perioden: van 7-10 Apr. heersten een Raad van Onafhankelijke socialisten en afgevaardigden van de Beierse Boerenbond, na 10 Apr. de communisten. In het begin van Mei werd München door Pruisische en Zuidduitse vrijkorpsen bezet. In Hongarije duurde de Radenrepubliek van 21 Mrt - 1 Aug. 1919. Zij stond onder leiding van Bela Kun, had sedert 5 Mei een burgerlijke tegenregering tegenover zich en werd door Roemeense en Tsjechische legers onderdrukt.Lit.: Römer, Die Entwicklung des Rätegedankens in Deutschland (1921); Erich Mühsam, Von Eisner bis Leviné (Berlin 1929); Ambroise Got, La Terreur en Bavière (1922).

< >