Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

Nicolaas de HAMES

betekenis & definitie

of Hammes (gest. Sept. 1568), uit Frankrijk geboortig, vertrok met zijn moeder, een Vlaamse edelvrouw (zijn vader was een Frans priester?), reeds vroeg naar de Nederlanden en was in 1545 student te Leuven.

Philips II benoemde hem in 1557 tot commissaris der monstering, in 1559 tot luitenant der artillerie of onderbevelhebber van de veldtuigmeester en in 1561 tot wapenkoning der Orde van het Gulden Vlies (vandaar zijn bijnaam: Toison d’or). Wegens zijn bekwaamheid op het gebied der artillerie was hij algemeen geacht, doch hij haalde zich de ongenade der Landvoogdes op de hals door de Hervormde leer aan te nemen en bij vele gelegenheden steun te geven aan de Calvinisten; bij de aanvang der beroerten tekende hij het Verbond der Edelen en behoorde tot hen, die reeds toen met geweld de regering wilden dwingen, zodat hij ijverde voor het in dienst nemen van krijgsvolk. Namens de Prins van Oranje (of op verlangen der Landvoogdes) ging hij in Aug. 1566 met Jan van Marnix naar Antwerpen om er de Beeldenstorm te doen eindigen, wat hem gelukte, maar nam er al te openlijk de Hervormde predikanten in bescherming. De Landvoogdes verloste zich van zijn „hulp” door hem dienst te doen nemen in het leger van de Keizer; zodoende vinden we hem in ’t begin van 1567 bij de belegering van Gotha aan de zijde van Gunther von Schwarzenburg, de zwager van Oranje. Hij verzocht de Landvoogdes spoedig ontslag uit zijn ambten aangezien hij de eed van trouw weigerde af te leggen. Toen de Prins in 1568 een aanval op de Nederlanden organiseerde, nam ook De Hames er aan deel, maar werd, vóórdat men het land binnentrok, bij een muiterij door de soldaten gedood. Hoewel ruw en heftig, was hij niet weinig ontwikkeld en beschaafd, zoals zijn boekerij bewijst.Lit.: Bakhuizen van den Brink, Nic. de H. Cartons van de Vad. Gesch. I (3de dr., 1891).

< >