Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Meïr GOLDSCHMIDT

betekenis & definitie

(Aron) Deens schrijver (Vordingborg 26 Oct. 1819 - Kopenhagen 15 Aug. 1877), werd gedreven door het verlangen iets groots tot stand te brengen. Toen hij bij zijn examen niet de hoogste onderscheiding kreeg, gaf hij zijn medische studieplannen op en werd journalist. 1840-1846 gaf hij het eerste Deense politieke spotblad Korsaren uit, waarvoor hij zelfs eenmaal gevangenisstraf moest ondergaan.

Na een opzienbarende strijd tegen de door hem bewonderde Kierkegaard verkocht hij het blad en vertrok hij naar het buitenland. Bij zijn terugkomst trachtte hij vergeefs een leidende figuur in de politiek te worden, maar door zijn scherpe critiek op het Deense liberalisme kwam hij alleen te staan. Na 1864 wijdde hij zich uitsluitend aan literair werk. Hij is een man van de overgangstijd van romantiek naar realisme, beschrijft graag de psychologie van alledaagse mensen en heeft veel gevoel voor stemming en sfeer.

In zijn latere werken verkondigde hij een Nemesis-leer, een geloof in de grote innerlijke samenhang van alle zijn en gebeuren, geen daden of woorden gaan verloren. Hij was de eerste, die in Denemarken met begrip en medevoelen het leven van de Deense Joden beschreef. Zelf Jood, behoorde hij naar eigen mening noch geheel bij de Joden noch geheel bij de Denen; hij had het gevoel een paria te zijn, maar hij was tegelijkertijd zeer zelfbewust. Daardoor beschreef hij bij voorkeur de levens van mensen, die men over het hoofd ziet.Bibi.: En Jode (een Jood) (1843-1845); Hjemlos (zonder tehuis, 1857); Arvingen (De erfgenaam, 1865); Ravnen (de raaf, 1867); Avromche Nattergal (1871); Livs-Erindringer og Resultater (1877); Poetiske Skrifter (7 dln, Kobenh. I896-’98, herdr. in 8 dln, ald. 1908-’10).

Lit.: Hans Kyrre, M. G. I-II (1919).

< >