of Boussu, graaf van (1542 - Antwerpen 21 Dec. 1578), de afstammeling van een Henegouws geslacht, werd in 1556 lid van de Raad van State en in 1559 bevelhebber van een der benden van ordonnantie. Bevriend met Granvelle stond hij geheel aan de zijde der regering en de Katholieke Kerk en werd daarom in 1567 in plaats van de uitgeweken Oranje tot stadhouder over Holland, Zeeland en Utrecht aangesteld.
Als zodanig trok hij op het vernemen van de verovering van Den Briel door de Geuzen onmiddellijk met een bende soldaten daarheen. Zijn schepen werden echter door de Watergeuzen gedeeltelijk in brand gestoken en het land werd onder water gezet, reden waarom Bossu zijn poging opgaf en naar Dordrecht trok. Hier werd hij niet toegelaten. Hij voer naar Rotterdam, onderhandelde met de stad over toelating van zijn krijgsknechten en verkreeg die. Bij het binnentreldten ontstond echter een schermutseling en nu werd de toegang geforceerd. Vervolgens werden ook Delfshaven en Schiedam van troepen voorzien,tegen de Geuzen in Den Briel.
Een poging om Dordrecht, dat tot de partij van de prins was overgegaan, tot gehoorzaamheid te dwingen, mislukte geheel, evenals die tegen Haarlem en Gouda. Wel kon hij Amersfoort doen bezetten. Met ijver werkte hij met Alva en Don Frederik samen om het wettig gezag in zijn gewesten te handhaven; hij behaalde een belangrijk succes op de Haarlemmermeer (Mei 1573), waardoor het lot van Haarlem beslist was. In de strijd ter onderwerping van het Noorderkwartier, had Bossu het bevel over de vloot op de Zuiderzee. Hij werd bij Hoorn verslagen en krijgsgevangen gemaakt (11 Oct. 1573). Lang opgesloten te Hoorn, toonde hij zich ten slotte bereid de Spanjaarden te bestrijden.Onmiddellijk na de Pacificatie van Gent (8Nov. 1576) werd hij op vrije voeten gesteld. Hij sloot zich aan bij de ontevreden edelen in het Z. en was een der bewerkers van de iste Unie van Brussel (9 Jan. 1577). Hij bewerkte, dat verschillende Hollandse en Utrechtse steden zich aan het gezag van Oranje als stadhouder van Holland onderwierpen en kreeg het bevel over een deel van het leger derStaten-Generaal. Bossu deed niet mee met Don Juan, bleef de Staten-Generaal trouw en had aandeel in de benoeming van Matthias tot landvoogd. Na Gembloux (31 Jan. 1578) verdedigde hij Brussel, nam deel aan de slag bij Rymenam en verbleef daarna als opperbevelhebber van het Staatse leger te Antwerpen, waar hij echter al in Dec. 1578 ziek werd. Zijn dood werd door Oranje zeer betreurd.
DR H. A. ENNO VAN GEUJER
Lat.: Biogr. nat., publ. par 1’Ac. Roy. de Belg., s. v. Hennin.
