(eigenlijk Ludwig Joseph), Duits staathuishoudkundige (Aschaffenburg 18 Dec. 1844 - München g Sept. 1931), broeder van Franz Brentano, schreef na een studiereis in Engeland: Die Arbeitergilden der Gegenwart, waarvan het eerste deel de Geschichte der englischen Gewerkvereine (1871) beschreef, terwijl het tweede deel (1872) Zur Kritik der englischen Gewerkvereine behalve een overzicht in de practijk der Engelse vakverenigingen ook reeds de kern van Brentano’s loontheorie bevatte. Reeds vroeger was de strijd uitgebarsten tussen de conservatieve richting van het Volkswirtschaftliche Kongress en de katheder-socialisten, waarin Brentano als strijder voor laatstgenoemden tegen H.
B. Oppenheim optrad in de Hamburger Korrespondenten. Op het congres te Eisenach, door voorstanders van sociale hervorming samengeroepen (1872) en waar de beroemde Verein für Sozialpolitik werd opgericht, hield Brentano een redevoering over de Hervorming der fabriekswetgeving in Duitsland. Zijn bovenvermeld werk werd bestreden door Bamberger, en hierop schreef Brentano: Die „wissenschaftliche” Leistung des Herrn L.
Bamberger (Leipzig 1873). Sinds 1871 gaf hij als privaat-docent college aan de universiteit te Berlijn; hij werd achtereenvolgens buitengewoon en daarna gewoon hoogleraar in de staatswetenschappen te Breslau, hoogleraar in de staathuishoudkunde te Straatsburg (1882), te Wenen (1888), te Leipzig (1889), te München (1891).Brentano was een vurig voorstander van sociale verbeteringen en kende in de strijd hiervoor meer waarde toe aan de vakverenigingen dan aan sociale wetgeving. Volgens hem is de arbeid geen waar als ieder ander goed omdat arbeider en arbeid onafscheidelijk aan elkaar verbonden zijn en omdat de arbeider als regel arm is. Hierdoor is zijn positie bij individuele loononderhandelingen zwak en slechts door arbeidersorganisaties kan hij met zijn wederpartij op gelijke voet komen. Brentano heeft verband gelegd tussen arbeidsloon en arbeidstijd enerzijds en arbeidsprestatie anderzijds.
Verkorting van arbeidstijd en verhoging van arbeidsloon verhogen z.i. de arbeidsprestatie. Daarnaast bepleitte hij steeds de organisatievrijheid van de arbeiders.
Hij was een overtuigd voorstander van de vrijhandel als middel om tot de beste internationale arbeidsverdeling te komen. In dit opzicht bouwde hij voort op de theorie der klassieke economen, die hij als middel om tot inzicht te komen hoogschatte.
Daarnaast hechtte hij grote waarde aan historisch onderzoek, doch niet alleen van schriftelijke bronnen, maar van economische feiten. Zijn studiën over de economische ontwikkeling van Engeland zijn hiervan een voorbeeld.
Brentano heeft zijn opvattingen tot op het laatst van zijn leven met grote kracht verdedigd. Hoewel hij een tegenstander van het socialisme en vooral van het Marxisme was, heeft hij de belangen van de arbeiders zijn gehele leven lang met zijn grote talenten verdedigd.
MR S. MOK |
Bibl.: Ueber Einigungsämter (Leipzig 1873); Das Arbeitsverhältniss gemäss dem heutigen Recht (Leipzig 1877) ; Die Arbeiterversicherung gemäss der heutigen Wirtschaftsordnung (Leipzig 1879); Der Arbeiter-Versicherungszwang, seine Voraussetzungen und seine Folgen (Berlin 1881); Die gewerbliche Arbeiterfrage (1882) in het Handbuch der politischen Oekonomie (I, II), door Schönberg uitgegeven; Über das Verhältnis von Arbeitslohn und Arbeitszeit zur Arbeitsleistung (1893); Agrarpolitik (Stuttgart 1897, 2de dr. 1924); Getreidezölle als Mittel gegen die Not der Landwirte (Berlin 1903); Die Entwicklung der Wertlehre (München 1908); Versuch einer Theorie der Bedürfnisse (1908); Die deutschen Getreidezölle (1911); Die Anfänge des modernen Kapitalismus (1916); Arbeitslohn und Arbeitszeit (1918); Ist das „System Brentano” zusammengebrochen? (1918); Eine Geschichte der wirtsch. Entwickelung Englands, 4 dln (1927-1929) ; Das Wirtschaftsleben der antiken Welt (1929); enz. Verzamelde opstellen: Alte und neue Feudalität, Ges. Aufs, zur Erbrechtspolitik (1899 en 1924); Der wirtschaftende Mensch in der Geschichte (1923); Konkrete Grundbedingungen der Volkswirtschaft (1924).
Lit.: Autobiografie: Mein Leben im Kampf um die soziale Entwicklung Deutschlands (Jena 1936); Hans Neisser & Melchior Palyi, Lujo Br., Bio-Bibliographie (Berlin 1924); S. Mok, De Socialistische Gids (1931), p. 759-762; Die Wirtschaftwissenschaft nach dem Kriege, Festgabe zu Lujo Br. 80. Geburtstag (1925).
