Vlaams industrieel (Gent 14 Juni 1769 - Parijs 17 Mrt 1822), behoorde tot een geslacht van leerlooiers, werd op jeugdige leeftijd (1786) door zijn vader naar Engeland gezonden om de techniek van het leerlooien te bestuderen. Na zijn terugkeer te Gent richtte hij een modelleerlooierij op waarvan de producten zo voortreffelijk waren dat ze in groten getale in Engeland werden ingevoerd.
De katoennijverheid echter, trok hem het meest aan en moeite noch kosten werden gespaard om de vermaarde spinmolen, de mull-jenny, waarvan de bouw door de Engelsen strikt geheim werd gehouden, stuksgewijze naar het vasteland over te smokkelen; een gewaagde onderneming, in verband met de oorlog tussen Engeland en Frankrijk, waarbij België bij dit laatste land behoorde. Na allerlei levensgevaarlijke avonturen wist Bauwens de machines en een aantal werklieden die er mee konden omgaan, in Frankrijk aan wal te brengen, en werd dientengevolge in Engeland bij verstek ter dood veroordeeld. Deze onderneming had Bauwens heel wat geld gekost, doch hij was nog bij machte om in 1798 te Passy bij Parijs een mechanische katoenspinnerij op te richten. De onderneming was geen financieel succes; in 1799 keerde Bauwens terug naar Gent waar hij in het gewezen Kartuizerklooster een andere mechanische spinnerij oprichtte, de eerste van het sedert zo bloeiende Gentse textielcentrum. Het is ietwat onduidelijk met welk kapitaal hij deze fabriek bouwde; wellicht dankt het zijn oorsprong aan een speculatie op zilverstaven uit Frankrijk afkomstig en te Amsterdam met grote winst verkocht.In 1800 werd Bauwens tot maire van Gent benoemd, doch nam na twee jaar ontslag. Hij nam toen ook de leiding waar van de gevangenis van Gent, waar hij werkhuizen inrichtte voor de 1500 gevangenen. Omtrent 1805 stichtte hij weer een spinnerij, dit maal in het voormalig klooster der Jezuïeten, te Drongen bij Gent.
Het is in die tijd dat hij de vliegende spoel op het vasteland invoer de en pogingen deed om de stoomkracht als industriële drijfkracht aan te wenden. Hij poogde een katoendrukkerij te stichten, vlas mechanisch te spinnen, katoen mechanisch te weven ... Al deze inspanningen bezorgden Bauwens een welverdiende faam en toen Napoleon in 1810 te Gent kwam, bracht hij een bezoek aan zijn fabrieken en verleende Bauwens het kruis van het Legioen van Eer.
Doch reeds toen begon zijn ster te verbleken. De diepe economische crisis, die door de Continentale Blokkade veroorzaakt werd, liet zich bijzonder hard gelden in de katoennijverheid en Bauwens was een der eerste slachtoffers. In 1814 werd zijn bedrijf in liquidatie gesteld en door de zeer ongunstige tijdsomstandigheden liep de verkoop van zijn goederen uit op een financiële ramp. Bauwens gaf echter de strijd niet op en legde zich toe op het verwerken van flokzijde. Zijn proeven werden met succes bekroond. Bauwens trok naar Parijs en verkocht zijn uitvinding aan baron d’Idelot, die ze met succes toepaste, doch de uitvinder zou dit niet lang overleven.
PROF. DR J. DHONDT
Lit., bibl.: Archieven van de firma L. Bauwens, ten dele bewaard op het stedelijk archief te Gent; een aantal artikelen over Lieven Bauwens, zomede een eigen stuk van dezen over de evolutie van het katoenbedrijf, zijn verzameld in Biographie de L. B., recueil des particularités qui concernent la vie et les travaux de ce grand industriel (Gand 1853, 8°). Andere biografieën: Pr. Claeys, L. B. (Gand 1885); Nap. de Pauw, Liévin Bauwens (Gand 1904); zie 00k G. Beatse, L'industrie du tissage du coton en Flandre (Bruxelles 1904).
