Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-01-2023

KWEEPEER

betekenis & definitie

of Cydonia oblonga Mill. (syn. C. vulgaris Pers. of Pyrus Cydonia L.) is de naam van een kleine boom of heester, met kortgesteelde gaafrandige, eivormige, van onderen behaarde bladeren en alleenstaande witte of lichtrose bloemen met 5 behaarde, teruggeslagen kelkbladen, 5 kroonbladen, 20 meeldraden en een onderstandig 5-hokkig vruchtbeginsel met veel zaadknoppen per hokje, dat uitgroeit tot een peervormige, geurige, behaarde, gele vrucht, behorend tot de onderfamilie der Pomoideae van de Rosaceeën. Afkomstig uit Centraal-Azië, wordt deze veel gekweekt om de vruchten, die vers oneetbaar, maar voor het maken van jam geschikt zijn. De zaden hebben een slijmgevende zaadhuid.

De verwante Japanse Kwee, voorheen C. japonica Pers. of Pyrus j. Sims., thans Chaenomeles lagenaria Koidz. geheten, een rijk vertakte heester met groepjes van 2-6 scharlaken, rozerode of witte, vroeg verschijnende bloemen met 40-50 meeldraden, oorspronkelijk uit China, gekweekt in Japan, wordt in Nederland alom als sierstruik gezien, zo ook de steenrode Ch. japonica Lindl. (syn. C. Maulei Scheid, of P.j. Thunb.).De kweepeer heet één der eerste vruchten te zijn, welke de mens voor het maken van gelei heeft gebruikt. Het woord marmelade zou kweepeerjam betekenen en schijnt afkomstig te zijn van marmelo, dit is de Portugese naam voor kweepeer. In een bepaalde streek van Engeland is de wijn er van zeer gevraagd. De kweepeer is al zeer oud. Ze stamt vermoedelijk uit het Z. van Kaukasië. Via Perzië en Klein-Azië kwam ze naar Griekenland en Kreta. Bij de Romeinen werd de teelt van betekenis en dezen brachten haar naar Midden- en Noord-Europa over.

Er zijn diverse variëteiten met peervormige of appelvormige vruchten. Als vruchtstruik voldoet de var. Champion goed. Deze geeft al spoedig vruchten. De kweepeer speelt tegenwoordig een grote rol als onderstam van onze meer bekende peersoorten.

Kweepitten vinden als geneesmiddel (Semen Cydoniae) toepassing wegens het slijm, dat bij weken met water door de buitenkant van het zaad wordt afgestaan. Een middel als Mucidol, dat bij winterhanden wordt aanbevolen, wordt verkregen door 3 delen kweepitten met 70 delen water te trekken en bij het zo verkregen slijm 6 delen kamferspiritus en 3 delen spiritus te voegen. Kweepittenslijm wordt ook gebruikt als vetvrij plakmiddel voor de haren in plaats van brillantine e.d.

< >