(1) (Duits: Kronstadt; Hongaars: Brassó; Roemeens: Brafov, spreek uit: Brasjov), gelegen op 45° 37' N. Br. en 250 34' O.
L. v. Gr., is een stad in Zevenburgen (Roemenië) met (1945) 85 200 inw. De stad is prachtig gelegen aan de voet van de Transsylvanische Alpen en heeft in haar omgeving verschillende minerale bronnen. Zij ligt aan de spoorlijn van Boekarest naar Boedapest, even ten N. van de Predeal-pas. In het oude deel van de stad staat de prachtige, Protestantse, Laatgothische „Zwarte Kerk”, zwartgeblakerd door de grote brand van 1689. Verder zijn er de R. K. Bartholomeuskerk (13de eeuw) en de Grieks-Kath. Nicolaaskerk (14de eeuw), raadhuis (1420) en verkoophuis (1545). De „apostel van Zevenburgen” Johannes Honterus (14981549) werd hier geboren en bracht hier de Hervorming en de boekdrukkunst. Hij stichtte in Kroonstad in 1545 een bibliotheek. De ligging van Bra?ov nabij verschillende passen in de Karpaten en Transsylvanische Alpen maakte de stad vanouds een belangrijk handelscentrum. Er is metaal-, textiel-, chemische, alkohol-, verf- (Turks rood), leder-, papier- en petroleumindustrie. Kroonstad is bovendien een centrum van toerisme.Kroonstad werd in de 13de eeuw door Saksische kolonisten gesticht en werd meer bergwaarts verplaatst na verscheidene Turkse aanvallen ca 1400. De stad had een leidende positie bij de invoering van de Reformatie in Zevenburgen in de 16de eeuw en werd in 1689 bijna geheel door brand verwoest. Gedurende de opstand van de Hongaren in 1849 werd Kroonstad een centrum der Oostenrijks-Hongaarse oorlogsactie, waarvan de stad veel te lijden had. In Wereldoorlog I werd de stad door de Roemenen veroverd, in 1916 door de Duitsers bezet en bij de vrede van Trianon (1921) aan Roemenië toegewezen. De Russische troepen veroverden de stad in Wereldoorlog II in 1944.
(2, Kronstadt, Russisch Kronstad), sterke vesting en zeehaven in het Leningradgebied, 49 km ten W. van Leningrad, op de smalste plek van de Finse Golf, tegenover de mond van de Newa op een hoge, lange, smalle kalkrots, de Kothin-Ostrow of het Keteleiland (15 km2), gelegen, is het voornaamste bolwerk van Leningrad en eerste oorlogshaven van Rusland. Sedert 1917 uitsluitend oorlogshaven; zetel van de admiraliteit. Tot 1893 moesten vrijwel alle goederen, voor St Petersburg bestemd, hier overgeladen worden; eerst na voltooiing van het Zeekanaal (1875-1885) konden ook zeeschepen tot St Petersburg komen. De haven is op zichzelf goed, maar 5 maanden per jaar dichtgevroren.
GESCHIEDENIS
Kroonstad is in 1703 gesticht door Peter de Grote. Van 1856-1871 zijn de vestingwerken voor het laatst gemoderniseerd. Tijdens de revolutie van 1906 brak in Kroonstad reeds een gevaarlijke matrozenopstand uit. In Juli en Nov. 1917 waren het vooral de matrozen van Kroonstad, die Lenin ondersteunden. In Mrt 1921 werd een ditmaal tegen de bolsjewiki gerichte matrozenopstand met moeite onderdrukt. Tijdens Wereldoorlog II maakte de scheepsartillerie vanuit Kroonstad de Russische landing (1942) en latere doorbraak (1944) bij Oranienbaum mogelijk.
(3), voornaamste centrum van de noordelijke Oranje Vrijstaat, telt (1946) 21 000 inw., v.w. 8000 blanken. Kroonstad vormt een spoorwegknooppunt met enige industrie, gelegen aan de Valsrivier in een rijke landbouwstreek, nabij nieuwe goudvelden (z Odendaalsrust) en bij het Vrijstaatse steenkoolveld.
