(Duits: Kurland; Lets: Kurseme), voorheen een zelfstandig hertogdom, later in het Russische keizerrijk de zuidelijkste van de Russische Oostzeeprovincies. Van 1918-’40 behoorde het tot de onafhankelijke Baltische republiek Letland en was gesplitst in de districten Kurseme (Koerland) met als hoofdstad Libau (Liepaja) en Semgallen met Mitau (Jelgava).
GESCHIEDENIS
De Koeren vormden een volkje, verwant aan de Letten. In de 12de eeuw werden de Koeren door de Duitse Orde gekerstend. In 1561 ontstond het hertogdom Koerland, als vazalstaat van Polen, onder Gotthard Kettler, tevoren Grootmeester der Orde, die het Protestantisme in het landje invoerde. Onder hertog Jacob (16421683) bereikte Koerland het toppunt van bloei. Toen de familie Kettler in 1737 uitstierf, vermaakte keizerin Anna van Rusland, die hertogin-weduwe van Koerland geweest was, het landje aan haar gunsteling Biron. In 1795 werd het bij het Russische Rijk ingelijfd.
Lit.: Liv.-, Est- u. Kurl. Urkundenbuch, 15 dln (1852-1914); E. Seraphim, DieGesch. des Herz. Kurland (2de dr., Riga 1904); V. v. Welpert, Gesch. des Herz. K. (4de dr. 1918); L. Arbusow, Grundriss der Gesch. Liv.-, Est- u. Kurlands (1918); H. Laakmann, Gesch. Liv.-, Est- u. Kurlands (1924); F. Mager, K., eine allgem. Siedlungs-, Verkehrs- u. Wirtsch.geographie (Hamburg 1920); W. Eckert, K. unter den Einfluss d. Merkantilismus (Riga 1927); V. Kiparsky, Die Kurenfrage (Helsinki 1939).
