Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 04-07-2022

Jong-turken

betekenis & definitie

is de naam van een Turkse politieke partij, voortgekomen uit de middenstand van ontwikkelden en militairen, die zich gedurende de hervormingen (tanzimat) tijdens de 19de eeuw in Turkije gevormd had. De benaming Jong-Turken kwam op onder de regering van Abdoel Hamid II; de leiders der beweging verzetten zich tegen het absolutistische regiem en werden vervolgd, zodat zij naar het buitenland de wijk moesten nemen.

Hun leider was toen lange tijd Ahmed Riza Bey in Parijs. Toen in 1905 Macedonië onder Europese controle een meer liberaal bestuur kreeg, zagen de Jong-Turken kans zich hier in Saloniki en in verschillende garnizoensplaatsen te organiseren in de partij van „Eenheid en Vooruitgang”. Van hieruit dwongen zij de sultan op 24 Juli 1908 de sedert 1876 buiten werking gestelde grondwet weer in te voeren. Bij de contrarevolutie van 1909 wisten zij Abdoel-Hamids plannen te dwarsbomen. Het in dat jaar begonnen Jongturkse bewind is voor Turkije rampspoedig geweest, niet door de ondeugdelijkheid der Jongturkse beginselen, maar door hun onmacht om de binnenlandse en buitenlandse gevaren te beteugelen. De Jongturkse machthebbers waren daardoor gedwongen steeds meer autoritair op te treden; het is bekend hoe zij meenden het land te kunnen redden door in 1914 aan Duitse zijde in Wereldoorlog I te treden. Door de ineenstorting van het Osmaanse Rijk heeft de Jongturkse politiek formeel afgedaan, maar het is niet te ontkennen, dat deze politieke beweging de weg heeft gebaand voor het daarna opgekomen Turkse nationalisme (z Turkije, geschiedenis).

< >