of Tritheim, eigenlijk Heidenberg geheten, Duits humanist (Trittenheim, bij Trier, 1 Febr. 1462 - Würzburg 13 Dec. 1516), werd in 1485 abt van het klooster Sponheim bij Kreuznach, in 1506 van het klooster St Jacob te Würzburg. Men neemt algemeen aan dat hij zich in zijn kroniek van het klooster Hirsau aan grove vervalsingen heeft schuldig gemaakt.
Hij schreef het eerste bio-bibliografische woordenboek; het daarbij gevolgde chronologische systeem met alphabetisch register bleef lange tijd in zwang. Ook hield hij zich bezig met de studie van het geheimschrift.Bibl.: Cathalogus illustrium virorum Germaniae (Mainz 1495, 2de verm. dr. 1531); De scriptoribus ecclesiasticis (Parrhisiis 1512, herdr. Coloniae 1531, 1546); Steganographia (geschreven 1500, gedr. 1531, Duitse vert. 1916); Polygraphia (1518); Opera historica (2 dln, Trancoperti 1601); Opera spiritualia (Mainz 1604).
Lit.: W. Scheegans, Abt T. und Kloster Sponheim (Kreuznach 1882); J. Silbernagl, J. T., 2de dr. (Regensburg 1885, met bibl.) ; G. Mentz, Ist es bewiesen dass T. ein Fälscher war? (1892) ; F. W. E. Roth, Studien zum J. T. Jubeljahr (1916); J. Fischer, Der Nachlass des Abtes J. T., in: Archiv d. hist. Vereins von Unterfranken, LXVII (1928); B. Thommen, Die Prunkreden des Abtes T., diss. Freiburg, Zwits. (1935), met lit. opg.
