naam van enige koningen van ZWEDEN.
Johan ll Hans
koning van Denemarken.
Johan III
(Stegeborg 21 Dec. 1537-Stockholm 17 Nov. 1592), tweede zoon van Gustaaf I Wasa, en opvolger van zijn oudere broeder Erik XIV, regeerde van 1569-1592. Johan was door zijn vader nog tijdens diens leven beleend met Finland, trouwde in 1562 met de Poolse prinses Catharina uit het huis Jagello, zuster van Sigismund II, werd door zijn oudste broeder, de koning, die in een oorlog met Denemarken en Polen gewikkeld was (de zgn. driekronenoorlog, z Noordse oorlogen) van hoogverraad verdacht en, van zijn Fins leen vervallen verklaard, in 1563 met zijn echtgenote op het slot Gripsholm gevangen gezet, uit welke gevangenschap hij eerst werd bevrijd, toen, op een bijeenkomst te Wadstena in 1568 van zijn jongste broeder Karel, de hertog van Södermanland, met enige invloedrijke edelen, besloten was Erik de gehoorzaamheid op te zeggen. Nadien zette de Rijksdag Erik af en riep Johan tot koning uit. Een vrede met Denemarken (13 Dec. 1570) en Polen kwam spoedig tot stand, maar nog in 1571 brak een moordende oorlog uit met Rusland, die behoudens wapenstilstanden tot 1595 duurde (z Noordse oorlogen). In het binnenland had de koning te strijden met de Lutherse geestelijkheid en de adel. De Katholieke kerk vijandig gezind was hij allerminst, zijn echtgenote was Rooms en zijn zoon Sigismund liet hij opvoeden in diens moeders geloof.
Hij bezat uitgebreide theologische kennis en schreef over kerkordening en eredienst twee geleerde werken, knoopte betrekkingen aan met de Paus, die in 1577 een legaat naar Zweden zond ten einde over hereniging van de Zweedse kerk met de Katholieke te beraadslagen. De Paus weigerde echter concessies te doen. Niettemin vervolgde Johan andersdenkenden, maar de meerderheid van de predikanten en van de bevolking bleef de Lutherse leer trouw. De oppositie van de adel, die de koning verweet, dat hij zijn bij de opstelling der verkiezingscapitulatie afgelegde beloften niet gestand had gedaan, had een langdurige vete ten gevolge, die eerst eindigde met ’s konings dood. Zijn zoon Sigismund was in 1587 gekozen tot koning van Polen.
