Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 04-07-2022

Jan (frankrijk)

betekenis & definitie

naam van twee koningen van FRANKRIJK:

Jan I

(15 Nov. 1316 - 19 Nov. 1316), na de dood van zijn vader geboren zoon van Lodewijk X de Woelzieke (gest. 8 Juni 1316) en Clémence van Hongarije, werd bij zijn geboorte als koning erkend, maar stierf reeds na enkele dagen (z stamboom Capetingen).

Jan II

de Goede, uit het huis Valois (26 Apr. 1319 - Londen 8 Apr. 1364), koning sedert 22 Aug. 1350, was de oudste zoon van Philips VI. Hij was volkomen bevangen in de ridderlijke denkwijze van vervlogen dagen en ontbloot van begrip voor de nieuwe tijd en diens eisen. Een zeer middelmatig en achterdochtig vorst, die niet in staat was het hoofd te bieden aan de binnenlandse moeilijkheden waartoe de Zwarte Dood, de pestepidemie van 1348 en volgende jaren, had geleid, of aan de Engelse vijand, die in 1356 de wapens weer opvatte (z Honderdjarige oorlog). In de slag van Poitiers (19 Sept. 1356) werd zijn ridderleger vernietigd en geraakte hij zelf in krijgsgevangenschap. Tot de vrede van Brétigny (1360) bleef hij in Engeland, terwijl Frankrijk onder de Dauphin (de latere koning Karel V) aan de ergste rampen blootgesteld was (z Jacquerie). In 1363 schonk hij het vrijgekomen hertogdom Bourgondië aan zijn jongste zoon Philips de Stoute en legde zo, onbewust, de grondslag voor de macht van het Bourgondische Huis, die in de volgende eeuw een groot gevaar voor Frankrijk zou worden.

In Jan. 1364 keerde hij, omdat hij zijn losgeld niet bijeen kon krijgen, in de gevangenschap te Londen terug.

Lit.: A. Goville, Les premiers Valois et la guerre de Gent Ans (dl IV, l van E. Lavisse, Hist. de France, 1902); R. Delachenal, Hist. de Charles V, dln I en II (1909).

< >