Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

Jacques René HÉBERT

betekenis & definitie

bijgenaamd père Duchesne, Frans politicus (Alençon 15 Nov. 1757 - Parijs, geguillotineerd, 24 Mrt 1794), gold als leider der ultrarevolutionnairen, de enragé’s, in de Franse Revolutie. Oorspronkelijk was hij bureaulist geweest bij het „Théâtre des Variétés”.

Zijn invloed begon 9 Aug. 1792, toen hij lid (spoedig daarop substituut-procureur) van de révolutionnaire gemeenteraad van Parijs werd, en berustte op zijn relaties met de Club der Cordeliers*, met het ministerie van Oorlog onder Bouchotte, vooral echter op de populariteit van zijn blad Le Père Duchesne (sedert Jan. 1791), waarin hij de meest gepeperde taal gebruikte. Toen in Mei 1793 de Commune een aanslag beraamde op de Girondijnen in de Nationale Conventie, zat Hébert korte tijd gevangen, maar op aandrang van zijn aanhangers werd hij spoedig bevrijd. Wat alle Hébertisten verbond, was hun fel anti-Christelijke gezindheid. In de herfst van 1793 propageerden zij een nieuwe godsdienst, die der „Rede” (Feest ter ere van de godin daarvan op 10 Nov. in Notre Dame). De exaltatie der Hébertisten wekte de ergernis der Indulgents (z Des moulins) in de Bergpartij. Robespierre speelde ten slotte beide partijen tegen elkaar uit.

Hij beleed openlijk zijn deïstisch geloof en sprak zich voor godsdienstige verdraagzaamheid uit, terwijl hij de Hébertisten overtroefde door de wetten van 26 Febr. en 3 Mrt 1794, waarbij de goederen der „vijanden van de revolutie” ten bate van de „arme patriotten” zouden worden geconfisqueerd. Op 14 Mrt 1794 ruimde hij de linkse oppositie uit de weg: Hébert en zijn voornaamste aanhangers werden gearresteerd en 24 Mrt terechtgesteld.Lit.: Brunet, H. (1859); G. Tridon, Les Hébertistcs (1871); d’Estrée, Le Père Duchesne, H. et la Commune de Paris (1908); A. Mathiez, La vie chère etle mouvement social sous la Terreur (1927); D. Guérin, La lutte des classes sous la Première République (2 dln, Paris 1946).