Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 05-01-2022

Ijsbrand balck

betekenis & definitie

(Ysbrandus Balkius Reynhardus Frisius) (Balk? - na 1599), in elk geval van Friese afkomst, is pastoor geweest te Heeg (bij Ijlst) en was predikant bij de Gereformeerden te Norden in Oost-Friesland 1564, van i565-’67 te Antwerpen, waar hij in het Vlaams preekte, 1569 bij de vluchtelingengemeente te Norwich, kort te Maidstone, te Sandwich en werd van daar afgevaardigd naar de Nationale Synode te Dordrecht 1578; kwam daarna te Antwerpen terug, was scriba van de Nationale Synode te Middelburg in 1581 en weigerde het vonnis van afzetting tegen Coolhaes te ondertekenen. In 1580 was hij uitgeleend aan Leeuwarden, bereikte dit niet en verbleef enige tijd te Leiden, waar hij er in slaagde, een voorlopig accoord in de aldaar brandende kwestie van het gezag der overheid contra de kerk, waarbij Coolhaes aan de kant van den magistraat stond, tot stand te brengen.

Hij keerde in 1581 naar Antwerpen terug en van daar, na de val (16 Aug. 1585), naar Leiden, waar hij zich als licenciaat in de rechten — een waardigheid, die hij dan in zijn jeugd ergens buitenslands moet hebben verworven — en dienaar der kerk liet inschrijven aan de Universiteit (30 Sept. 1585). Later reisde hij weer verder: Leeuwarden, Amsterdam, Danzig, Deventer, Naarden, Stavoren, om ten slotte te Leiden zijn leven te eindigen. Men kan hem tot de gematigde Gereformeerden rekenen wat de kerkelijke politiek betreft; tot de Gereformeerden in de theologie.PROF. DR J. N. BAKHUIZEN VAN DEN BRINK

Bibl.: Het Cleyn-Mostert-Zaet, ’t Amstelredam a° 1590, met Voorreden aan de verstroyde ghemeynte van Antwerpen, 167 blz., Univ. Bibl. Leiden.

Lit.: Het Prot. Vaderland, I, 301-309, alwaar de bronnen, te vermeerderen met enige stukken in het Gemeentearchief te Leiden (papieren van Jan van Hout).

< >