(officiële aanduiding: Ida) is een der N.W. bergstaten van de V.S., met een oppervlakte van 215950 km2, d.i. ongeveer even groot als Engeland en Schotland te zamen; het wordt in het N. begrensd door Canada en Montana, in het O. door Montana en Wyoming, in het Z. door Utah en Nevada, en in het W. door Oregon en Washington. Idaho is gelegen tussen 420 en 490 N.Br. en 111° en 1170 W.L.; de grootste lengte is ca 775 km en de grootste breedte ca 480 km; de naam is ontleend aan de Shoshone Indianen, doch de nauwkeurige betekenis ervan is niet bekend.
De bijnaam van Idaho is de ,,Gem State”, de symbolische bloem is de „syringa” (boerenjasmijn), en het staatsmotto luidt: ,,Esto Perpetua”.Idaho had in 1950 een bevolking van 589 000 inwoners, van wie 33,7 pet in plaatsen van 2500 of meer inw. gevestigd was. De hoofdstad is Boise (met in 1950: 34 150 inw.); de staat is verdeeld in 49 counties en omvat ook een kleine westelijke strook van het Yellowstone Park. Het is een berggebied, gelegen ten W. van de hoogste kammen van het Rotsgebergte; het omvat het 1200 à 1800 m hoog gelegen Columbia-plateau, waarin de Snake River en haar zijrivieren diepe dalen hebben uitgesneden. Langs de N.O.-grens (bij Montana) ligt een aantal bergketens, de Cabinet, Cœur d’Alene en Bitterroot Mountains; meer zuidelijk de Beaverhead Mountains, die deel uitmaken van het bergmassief der Rocky Mountains. Door het midden van de staat loopt een aantal bergketens van O. naar W., welke Idaho in tweeën delen, nl. de Lemhi, Salmon River, Lost River, Little Lost River en Sawtooth Mountains. Het hoogste punt in de staat, Mount Borah, ca 3860 m boven zeeniveau, ligt in de Lost River Mountains.
In het Z.O. deel van de staat liggen de Bear, Blackfoot en Snake River Mountains. Het grootste deel van Idaho ligt in het stroomgebied van de Columbia River. Van Huntington tot Lewiston stroomt de Snake River door de Grand Canyon, een prachtig en groots landschap. Van Idaho Falls af vinden we in de ca 950 km lange bergkloof vele stroomversnellingen en watervallen (Idaho Falls, American Falls, Twin Falls, Shoshone Falls, Auger Falls en Salmon Falls). De Snake River is hierdoor onbevaarbaar, doch zij is belangrijk als energiebron en voor de irrigatie. In de omgeving van de Snake River liggen ook vlakten, de Snake River Plains, waarvan de bodem bestaat uit lava, welke veel potas en phosphor bevat.
Meer naar het N., tussen Arco en Carey, bevindt zich een vulkaanlandschap met 63 uitgedoofde kraters; hier liggen de „Craters of the Moon”, een „national monument”. Een klein gedeelte in het Z.O. van Idaho behoort tot het stroomgebied van de Bear River, die in het Great Salt Lake uitmondt. De waterscheiding tussen dit gebied en het Columbia-bekken ligt ten Z. van de Snake River Plains. De voornaamste zijtakken van de Snake River zijn de Salmon en de Clearwater, welke ontspringen in het berggebied in het N.O. van Idaho. Dit laatste is het dunst bevolkte deel van de staat. Ten Z. hiervan liggen de Sawtooth Mountains.
Clearwater County ten N. van de Salmon heeft de grootste oppervlakte oerbos in de V.S. en is zeer rijk aan wild (herten, elanden, berggeiten, korhoenders, beren etc.) Het noordelijk deel van Idaho is betrekkelijk laag gelegen en de regenval is er groter dan in de rest van de staat, zodat er geen irrigatie behoeft te worden toegepast. Het gedeelte dat aan de staat Washington grenst is een goed landbouwgebied. Ook bevinden zich hier mooie meren.
KLIMAAT
Idaho heeft een in hoofdzaak continentaal klimaat, enigszins gematigd door de invloed van de Stille Oceaan, en door de bergen in het N.O. tegen de hevigste koudegolven beschermd. De gemiddelde temperatuur is 36 gr. F. in Custer County, bij de Sawtooth Mountains, en 55 gr. F. aan het middengedeelte van de Snake River. De geringe jaarlijkse neerslag (gemiddeld 370 mm, bij Boise 332 mm) maakt, dat het grootste deel van Idaho het karakter van een steppe heeft, doch in de bergachtige gebieden zijn grote naaldwouden.
MIDDELEN VAN BESTAAN
De belangrijkste zijn de landbouw en veeteelt. In het N. van Idaho vinden we het gewone boerenbedrijf; in het gebied van de Snake River wordt zeer veel irrigatie toegepast. In totaal zijn er in Idaho ca 3000 irrigatieprojecten. De voornaamste stuwdammen zijn de Great Arrowrock Dam bij Boise, de Minidoka Dam bij Rupert, de Salmon River en Oakley Dammen bij Twin Falls en de American Falls Dam bij American Falls. Ook de methode van ,,dry farming” wordt in Idaho toegepast, en grote half-droge gebieden zijn als weiland in gebruik. Doordat een groot deel van de bodem van Idaho zeer rijk is aan minerale voedingsstoffen, kon de landbouw er van groot belang worden. De voornaamste landbouwproducten zijn tarwe, hooi, haver, gerst, aardappelen, bonen, erwten, suikerbieten en fruit.
Na Washington is er geen Uniestaat, die méér appels produceert dan Idaho. Vooral bij Boise en Fayette hebben ook perziken, peren en druiven betekenis. Van de veeteelt zijn vooral de schapenteelt en het zuivelbedrijf belangrijk.
Mijnbouw
Het voornaamste gebied is het Cœur d’Alene district in Shoshone County bij Wallace. Het erts is meestal samengesteld en bevat lood, zilver en zink tegelijk; speciale processen worden toegepast om deze metalen zo economisch mogelijk te extraheren. Ook koper wordt hier gevonden, terwijl de goudmijnen vooral gelegen zijn in de counties Boise, Owyhee en Lemhi. Andere delfstoffen zijn bouwsteen, klei, steenkool, kalksteen en mangaan. In Idaho bevinden zich ook grote phosphaatvoorraden.
Bosbouw
Ongeveer tweevijfde van Idaho wordt in beslag genomen door bossen; er zijn 19 staatsbossen („national forests”), waarvan 11 geheel binnen de staatsgrenzen gelegen zijn. Het bos wordt thans zorgvuldig beschermd en men gaat ook over tot reboisatie. We vinden in de berggebieden vrijwel uitsluitend naaldbossen met pijn- en sparrebomen.
Industrie
Hierbij is de aanwezige waterkracht welke voor een deel nog ongebruikt is, van groot belang. Het belangrijkst zijn de houtzagerijen, maar er zijn ook andere, op de landbouw gebaseerde industrieën, zoals suikerfabrieken, meelfabrieken en fabrieken voor het conserveren van vlees en vruchten. De aanwezige klei levert de grondstof voor steenfabrieken.
De bossen en meren van Idaho vormen een belangrijk recreatiegebied, met veel gelegenheid tot beoefening van jacht en hengelsport. Dit gebied is zeer rijk aan wild; de laatste tijd trekt ook de wintersport vele toeristen.
De staatsuniversiteit van Idaho is gevestigd te Moscow, en telde in 1946 2345 studenten en 180 academische docenten. De belangrijkste steden in Idaho zijn Boise, de hoofdstad, Cœur d’Alene, Idaho Falls, Lewiston, Nampa, Pocatello, en Twin Falls. Bezienswaardig zijn het vulkaanlandschap van de „Craters of the Moon”, en de Grand Canyon van de Snake River, welke de nauwste grote bergkloof van het Amerikaanse vasteland is.
GESCHIEDENIS
De eerste blanken, die Idaho bezochten, waren Lewis en Clark op hun befaamde ontdekkingsreis in I8O5~’O6. In 1834 werd Fort Hall, bij Pocatello, gesticht, in 1836 de Spaldingmissie bij Lewiston, Old Fort Boise in 1838, en de Cœur d’Alene missie (door de Jezuïeten) in 1842. Gedurende lange tijd werd dit gebied als een waardeloos bezit beschouwd. Het in 1863 in het leven geroepen „Idaho territory” omvatte behalve het tegenwoordige Idaho ook geheel Montana en een groot deel van Wyoming. In 1864 werd Montana afgesplitst en in 1868 werd Wyoming een afzonderlijk „territory”. Ca 1860 ontdekte men goud bij Orofino en Boise, en daarna kwam de eerste grote stroom blanke immigranten.
Vóór die tijd hadden er vrijwel uitsluitend zendelingen en bonthandelaren gewoond. De Mormonen stichtten de eerste landbouwnederzetting, in het Z. van de staat. In 1864 was er een staking in de lood- en zilvermijnen van Cœur d’Alene en begon een grote immigratie. In 1889 kreeg Idaho een grondwet en een universiteit; in het volgende jaar trad Idaho als staat in de Unie. In de eerste jaren daarna waren er veel stakingen van mijnwerkers en relletjes, welke culmineerden in de moord op ex-gouverneur Steunenberg in 1905.
PROF. DR A. N. J. DEN HOLLANDER
Lit.: G. J. Brosnan, Hist. of the State of I. (1918) ; Byron Defenbach, The State We Live In (1935) ; I., A Guide in Word and Picture, Fédéral Writers Project of the W.P.A. (Caldwell, Ida, 1937) î I- Lore, Fed. Writers’ Project (Caldwell 1939); The Idaho Encyclopaedia (F. W. P. of the W.
P. A.) (Caldwell, Ida 1938) ; M. D. Beal, A Hist. of Southeastern Idaho (Caldwell 1942); H. G. Alsberg, The American Guide (New York 1949); M.
Morgan, The Columbia (Seattle 1949); R. B. West Jr (ed.), Rocky Mountain Ciliés (New York 1949); G. Dry de n, Up the Columbia for Furs (Caldwell, Ida, 1949).
