(Hong Kong; Chinees; Hang-Kiang = dal der welriekende wateren) is een Brits eiland, gelegen aan de Z.O.-kust van China, ca 145 km ten Z. van Canton. Het is van O. naar W. bijna 18 km lang, heeft een breedte van 3-8 km, een oppervlakte van ca 82 km2 en telt (1941) ca 1 640 000 inw.
De kroonkolonie omvat behalve het eiland Hongkong met Steenhouwerseiland ook het schiereiland Kowloon, tegenover het eiland op het Chinese vasteland gelegen en van Hongkong gescheiden door een 400-800 m brede zeestraat, de Lyemun Pass. Dit schiereiland, waarop ook de stad Kowloon gelegen is, werd in 1860 aan Groot-Brittannië afgestaan. Het heeft een oppervlakte van ca 6,5 km2 en een bevolking van (1941) 581 000 zielen. In 1898 werd een aangrenzend gedeelte van het Chinese vasteland, de New Territories, groot 920 km2 en (1941) ca 200 000 inw. tellend, voor 99 jaar van China gepacht. Tot deze New Territories behoort ook het eiland Lan-tao. De bevolking van de kolonie bedraagt in totaal, exclusief het garnizoen, (1949) 1 860000 zielen, onder wie 9500 Britse onderdanen. Het overige deel bestaat vnl. uit Chinezen. Ca 154 000 inw. wonen in boten.Het geheel uit graniet en bazalt opgebouwde eiland bereikt in de Victoria Peak een hoogte van 608 m. Hier liggen de zomerverblijven van vele ambtenaren en welgestelden. Hongkong heeft een subtropisch moessonklimaat met een koele, droge winter en een hete, vochtige zomer. De gemiddelde regenval bedraagt 214 cm per jaar, waarvan ¾ in de maanden Mei-Sept. valt. De gemiddelde maandtemperatuur varieert van 15 gr. C. in Febr. tot 28 gr.
C. in Juli. Het jaargemiddelde bedraagt 22 gr. C.
De hoofdstad van het eiland, Victoria, dikwijls ook Hongkong geheten, ligt aan de noordkust en is terrasvormig tegen de hellingen van het steil oprijzende gebergte gebouwd. Zij bezit een paleis van de gouverneur, ook zetelt er een Anglicaanse bisschop.
Op het eiland zelf zijn, behalve een electrische trambaan en een kabelspoor naar de top van de Victoria Peak, geen spoorwegen. Kowloon heeft een spoorwegverbinding met Canton. Behalve luchthavens voor land- en watervliegtuigen bezit Hongkong stations voor gewone en draadloze telegrafie en een radiozender, die programma’s in het Engels en in het Chinees verzorgt.
Hongkong heeft een goede, natuurlijke haven met een oppervlakte van 4400 ha en de betekenis van de kolonie ligt dan ook vnl. in de zeevaart en de daarmee samenhangende commerciële en industriële activiteit. Hongkong is een vrijhaven; slechts enkele artikelen zijn aan invoerrechten onderworpen. Victoria wordt aangelopen door vele scheepvaartmaatschappijen (w.o. ook Nederlandse) en staat in regelmatige rechtstreekse verbinding met Europa, Zuid-Afrika, Australië, Noord- en Zuid-Amerika. Hongkong is vanouds de entrepothaven voor Zuid-China en de omringende gebieden. De handel van Hongkong met Europa en Amerika bestaat vnl. uit grondstoffen en machinerieën, andere belangrijke handelsrelaties zijn Indonesië (olie, rubber, thee), India en Pakistan (textiel, jute, thee), Malakka (rubber), Siam (rijst), Japan (textiel), Noord-China en Mandsjoerije (soya).
Nederland is in Hongkong vertegenwoordigd door een consul-generaal; voorts zijn er kantoren gevestigd van Nederlandse bankinstellingen, naast die van Britse, Indische, Australische en Chinese banken. Het bestuur van de kroonkolonie is in handen van een Britse gouverneur, bijgestaan door een Uitvoerende Raad (Executive Council), bestaande uit (1949) 5 leden ex officio en 6 gewone leden (o.w. 3 Chinezen). De Wetgevende Raad (Legislative Council) wordt gepresideerd door de gouverneur en bestaat uit (1949) 8 leden ex officio en 7 gewone leden.
Hongkong werd door China aan de Britten afgestaan in 1841, de Japanners veroverden het eiland op 25 Dec. 1941 en bezetten het tot de overgave aan Britse strijdkrachten op 5 Apr. 1945, waarna de kolonie tot 1 Mei 1946 onder militair bestuur stond.
W. VAN DE BUNT
Lit.: G. R. Sayer, H., Birth, Adolescence and Coming of Age (London 1937); E. Thorbecke, H. (Hongkong 1938); W. A. Wood, Brief History of H. (Hongkong 1940); M.
Y. W. Eval, The Physiography and Igneous Geology of H., in de Transactions of the Royal Soc. of Canada III, 4, vol. 39 (1945); S. G. Davis, H. in its Geographical Setting (Hongkong 1949). Verder: Annual Report on H. 1948 (London 1949); Bluebook (tot 1940); Historical and Statistical Abstract 1841-1930 (Hongkong 1932); Hongkong Naturalist (sinds 1931).
