is een Duits speelmansepos, dat vermoedelijk tussen 1170 en 1180 gedicht werd. Het verhaalt een episode uit het leven van hertog Ernst van Beieren, die met zijn stiefvader, keizer Otto, in vijandschap geraakt, in de rijksban gedaan wordt en na een vijf jaren volgehouden strijd besluit een kruistocht te ondernemen.
Hertog Ernst leert daarbij allerlei wonderen der natuur kennen (de magneetberg, griffioenen, de cyclopen e.d.) en keert ten slotte naar zijn vaderland terug, waar dan een verzoening plaats vindt. De historische kern van dit epos schijnt te zijn, dat Ernst II van Zwaben in de 11de eeuw tegen zijn stiefvader Keizer Koenraad II in opstand kwam. De Herzog Ernst is in de Middeleeuwen, vooral ook om zijn fantastische reisverhalen, zeer populair geweest, telkens opnieuw bewerkt, ook in het Latijn vertaald en in latere tijden als volksboek gedrukt. De oudste vorm van het epos is waarschijnlijk in Beieren door een Rijnlander gedicht; deze is slechts fragmentarisch bewaard gebleven. Uitgave door Bartsch (1869); uitgave van het Volksboek door Schwab in de Deutsche Volksbücher (1836) en in moderne tijd in de Inselverlag.Lit.: R. Reitzenstein, Studien z. H. E., diss. Göttingen (1922) ; W. Schwenn, Stilistische Untersuchungen z.
H. E., diss. Greifswald (1924); P. Lehmann, Gesta Ernesti Duci (München 1927).
