(of Herculanum) was een kleine, maar welvarende havenstad aan de Golf van Napels, bij de voet van de Vesuvius, oorspronkelijk bewoond door Osei, later door Samnieten, sedert 307 v. Chr. onder Romeinse heerschappij, in 63 n.
Chr. gedeeltelijk door een aardbeving verwoest en in 79, bij de bekende uitbarsting van de Vesuvius waarbij ook Pompeji en Stabiae werden vernietigd, onder een modderstroom bedolven. Later verrees boven de overblijfselen van Herculaneum het plaatsje Resina.Reeds in de 18de eeuw heeft men opgravingen in Herculaneum trachten te ondernemen. Deze werden zeer bemoeilijkt door de dikte van de laag, waaronder de antieke stad was bedolven, en door de moderne nederzetting. Het onderzoek geschiedde meestal door onderaardse gangen. Verschillende openbare gebouwen, o.a. het theater, werden op deze wijze teruggevonden. Het belangrijkst was de ontdekking van een villa buiten de stad, waar een groot aantal zeer fraaie bronzen beelden, maar ook een bibliotheek van rollen papyrus aan de dag kwamen. Het kostte evenwel zeer veel moeite de rollen papyrus, die geheel verkoold waren, te ontrollen en te ontcijferen. Voor een aantal huizen is het mogelijk geweest ook de verdiepingen en de daken te constateren en te herstellen.
Lit.: S. Carutenuto, Herculaneum, Storia della città di Ercolano e suoi scavi (Napoli 1932); A. Maiuri, Ercolano (1932); A.W. v. Buren, Compendium to the Study of Pompeji and H. (1938); E. C. Corti, Untergang u.
Auferstehung v. Pompeji und H. (3de dr., München 1941, Ned. vert. 2de dr. 1944).
