een Noordhollandse gemeente van 1635 ha met (1950) 11760 inw. v.w. (1947) 85,4 pct Prot., 3,2 pct R.K. en 11,4 pct zonder kerkel. gez., is gelegen in het Gooi aan het IJselmeer. De hooggelegen bodem, hoofdzakelijk klei, leem en zand, is heuvelachtig en breekt met een klif af tegen het IJselmeer.
De gemeente bezit veel ongerept natuurschoon en enkele landgoederen, waarvan in het bijzonder zijn te vermelden: Oud-Bussum en Crailo. Huizen heeft naast de oude dorpskom (ca 8000 inw.) buitenwijken met ca 4000 inw. Nabij de haven zijn diverse industrieën gevestigd. Voorts is er een scheepswerf en bevinden er zich de gebouwen en de installaties van de „Phohi” wereld-radio-omroep. In de gemeente is gevestigd een kindersanatorium: „Hoog Blaricum”, een buitenkliniek voor kinderen, een blindeninstituut, een internaat (instituut) voor de buitenlandse dienst van de Nat. Handelsbank en enkele kindertehuizen. Huizen heeft frequente autobusverbindingen met Amsterdam, Hilversum, en Bussum.GESCHIEDENIS
In de 10de eeuw stond te Huizen een kapel, aan de H. Thomas gewijd, in 1409 werd de kapel tot kerspel- of parochiekerk verheven. In de 15de eeuw werden de grotendeels nog bestaande kerk en toren gebouwd. Einde 16de eeuw gingen alle parochianen tot de Hervorming over (de eerste predikant te Huizen was Hillebrandus Cunaeus 1595-1605), vandaar dat de bevolking thans nog overwegend rechtzinnig Hervormd is. Nog in de 18de eeuw vormde de landbouw het belangrijkste bestaansmiddel, ook waren er weverijen en spinnerijen. Toen de haven van Naarden in 1683 werd afgesloten, verplaatste de visserij zich naar Huizen.
Vooral in Amsterdam en Utrecht werd de vis aan de man gebracht. Als nevenbedrijf ontstonden in de 18de eeuw de bokkingrokerijen (Harderwijker bokking). Van alle Gooise dorpen heeft Huizen het langst een eigen karakter weten te behouden. De typische klederdracht is echter langzaam aan het verdwijnen.
Lit.: W. J. Rust, De Gooische dorpen (Amsterdam 1943), Heemschutserie 26.
