is halfzien, d.i. het verschijnsel dat de patiënt bij sommige hersenziekten één helft van het gezichtsveld mist. De volgende vormen van hemianopsie worden onderscheiden:
a. Homonyme hemianopsie. De patiënt is blind in de linker of rechter gezichtsveldhelft van beide ogen. Zijn gezichtsveld ziet er uit als bovenstaande afbeelding weergeeft,
b. Heteronyme hemianopsie. Hierbij zijn ofwel de beide mediale (neuswaartse) gezichtsveldhelften uitgevallen ofwel de beide buitenste gezichtsveldhelften. In het eerste geval spreekt men van een binasale hemianopsie, in het tweede geval van een bitemporale hemianopsie.
c. Kwadrant-hemianopsie waarbij niet de helft doch slechts een vierde gedeelte van beide gezichtsvelden zijn uitgevallen. Ook van de kwadrant-hemianopsie kent men een homonyme en een heteronyme vorm. Het merkwaardige verschijnsel der hemianopsie kan door de anatomische verhoudingen worden verklaard volgens onderstaande afbeelding.
Uit dit schema blijkt hoe de zenuwvezels de lichtprikkel van de beide linker helften van het netvlies geleiden naar de schors van de linker achterhoofdskwab van de hersenen. Met deze linker netvlieshelften zien wij het rechter gezichtsveld. De van links komende lichtprikkels komen op de rechter helft van beide netvliezen, zij worden naar de schors van de rechter achterhoofdskwab geleid. Door middel van onze rechter hersenhelft zien wij zodoende alles wat zich links van het oog bevindt, terwijl wij met behulp van de linker hersenhelft de dingen zien aan onze rechterzijde. De grens tussen deze beide gebieden is zeer scherp en bevindt zich precies in de middenlijn. Wanneer een ziektehaard in de hersenen de gezichtsbaan of de schors van de achterhoofdskwab vernietigt leidt dat tot een homonyme hemianopsie of — wanneer de destructie slechts een deel van de gezichtsvezels of de schors betreft — een homonyme kwadrant-hemianopsie.
Bevindt de ziektehaard zich ter plaatse van de kruising van het mediale (middelste) deel der gezichtszenuwen (chiasma opticum), dan kunnen juist de kruisende vezels worden getroffen waardoor in beide ogen de functie van de nasale netvlieshelft verloren gaat. Dit heeft een bitemporale hemianopsie ten gevolge. Drukt een ziektehaard van weerszijden tegen het chiasma opticum dan worden de buitenste — niet kruisende — vezels, die van de laterale netvlieshelften komen, beschadigd. Het gevolg hiervan is een opheffing der laterale netvliesfuncties van beide ogen. De patiënt heeft een binasale hemianopsie, eventueel kwadrant hemianopsie. In bijzondere gevallen bestaat alleen een hemianopsie voor kleuren.
Dan wordt gesproken van kleurhemianop'ie. Ten slotte kan het voorkomen dat een halfzijdige visuele schors v.d. achterhoofdhersenen agnosie* bestaat.
Bij deze zeer bijzondere en slechts zelden waargenomen toestand kan de patiënt in één helft van het gezichtsveld voorwerpen niet herkennen, hoewel hij ze goed ziet. DR A. VERJAAL
