(Latijn, vermoedelijk = darmschouwers), waren bij de Romeinen Etruriërs die voortekens moesten verklaren (vnl. of zij gunstig of ongunstig waren en van welke godheid afkomstig) en de maatregelen aangeven, die als gevolg daarvan van staatswege of van particuliere zijde moesten worden genomen. Zij legden vooral de betekenis uit van verschijnselen in de lever van offerdieren, doch ook van bliksemstralen (voor het verklaren verdeelden zij de hemel in 16 afdelingen) en van misgeboorten, zoals een kalf met 2 koppen.
Hun leer is door de Etruriërs, toen zij nog in Klein-Azië woonden, aan het Oosten ontleend (een in Etrurië gevonden bronzen model van een lever, waarop vele vakjes zijn aangebracht met namen van goden, vertoont grote overeenkomst met een dergelijk in Mesopotamië gevonden voorwerp van gebakken klei). De haruspices stonden te Rome naast de augures* en drongen dezen meer en meer op de achtergrond, al leed hun aanzien onder het bedrog, waaraan sommigen zich schuldig maakten (Cicero verhaalt, de Div. 2, 51, dat de oude Cato verklaarde niet te begrijpen, dat de ene haruspex niet lachte, als hij de andere tegenkwam). Zij werden nog in de 4de eeuw n. Chr. van staatswege geraadpleegd.Lit.: A. Bouché-Leclercq, Histoire de la divination dans l’antiquité IV (1882), 62, 102-113, 376-377.
