(Russisch Bezbozjnik), naam van een tijdschrift, uitgegeven door het kort na de October-revolutie van 1917 opgerichte „Verbond van godlozen” in de Sovjet-Unie. Doel van het verbond was „propaganda voor de vrije gedachte op grond van een wetenschappelijk-materialistische wereldbeschouwing.” De strijd tegen de godsdienst werd gevoerd door het verspreiden van wetenschappelijke opvattingen over de kernvragen der schepping en door een propaganda, waarin religieuze voorstellingen en de priesterstand werden bespot.
De vereniging organiseerde cursussen en voordrachten en gaf op grote schaal boeken en brochures uit. De intensiteit van de anti-godsdienstige propaganda was aan wisselingen onderhevig: zeer intensief was zij bijv. ten tijde van de collectivisatie. In de tweede helft van de jaren ’30 begon een daling van ledental en activiteit van het verbond. Het is moeilijk een oordeel te vellen over de resultaten van zijn werkzaamheid.In 1937 schatte Jaroslawskij, de voorzitter, het aantal gelovigen nog op 2/3 van de volwassen bevolking ten plattelande en op 1/3 in de steden. Men kwam nu ook tot een herziening van zijn opvattingen over de vijand, die men bestreed. Een gemeenschappelijke zitting van de Academie van Wetenschappen en van het bestuur van het verbond kwam in 1938 tot de conclusie, dat het Christendom in aanleg geen godsdienst van uitbuiters of slaven was, maar in de vooruitgang een grotere rol heeft gespeeld dan enige andere godsdienst en door zijn ideeën de grondslag heeft gelegd voor een nieuwe maatschappelijke orde. In 1941, kort na het uitbreken van de oorlog met Duitsland, werd het verbond opgeheven en de uitgifte van zijn tijdschrift gestaakt.
In hetzelfde jaar, dat Jaroslawskij overleed (1943), wist de Russische Kerk dan het herstel van de kerkorde te bereiken en verklaarde Kalinin: „Daar de godsdienst nog steeds een aanzienlijk deel van de bevolking in zijn ban houdt en sommige mensen diep religieus zijn, kunnen wij hem niet met spot bestrijden.”
Lit.: N. S. Timasheff, Religion in Soviet Russia, 1942; Paul B. Anderson, People, Church and State in Modern Russia (1944); Fritz Lieb, Russland unterwegs (1945); Efraim Briem, Kommunism och Religion i Sovjetunionen (Stockholm 1945, Duitse vert. 1947).
