(glaucoma, groene staar), naam waaronder men samenvat een groep van oogziekten, die voor het merendeel gekenmerkt zijn door het verschijnsel van een verhoogde spanning van de inhoud van het oog (verhoogde intraoculaire druk, hypertonie). Men beoordeelt de intraoculaire druk door betasting van de oogbolwand met de vingers of met behulp van zgn. tonometers, waarmede de indrukbaarheid van de oogwand kwantitatief wordt bepaald.
Glaucoom kan ontstaan als complicatie van een groot aantal oogziekten (ontstekingen, verwondingen, bloedingen, gezwellen enz.). Men spreekt dan van secundair glaucoom. Het kan echter ook ontstaan zonder dat een andere ziekelijke aandoening van het oog als oorzaak kan worden aangewezen. In dat geval spreekt men van primair glaucoom.
Dit kan aangeboren zijn. De groei van de oogbol wordt dan door de verhoogde intraoculaire druk sterk beïnvloed en het oog vertoont abnormaal grote afmetingen (buphthalmus, hydrophthalmus). Soms ontstaat een primair glaucoom bij jeugdige individuen, dikwijls op erfelijke basis (glaucoma juvenile). Meestal is het primaire glaucoom echter een aandoening van de hogere leeftijd.
Het doet zich dan voor in drie vormen:
1. acuut glaucoom, gekenmerkt door een sterk verhoogde intraoculaire druk, heftige pijn en roodheid van het oog, mat hoornvlies en wijde pupil;
2. chronisch glaucoom, gekenmerkt door een matig verhoogde druk, waarbij op den duur de met de oogspiegel zichtbare kop van de oogzenuw wordt uitgehold (glaucomateuze excavatie) en de uitbreiding van het gezichtsveld wordt beperkt;
3. glaucoma simplex, waarbij de drukverhoging niet, maar de veranderingen van oogzenuw en gezichtsveld wel op de voorgrond staan.
Ondanks het feit, dat een groot aantal onderzoekers zich heeft bezig gehouden met het glaucoomprobleem is men nog steeds niet gekomen tot een bevredigende verklaring van het ontstaan van deze groep van oogziekten. Men kan in het algemeen zeggen, dat het glaucoom een ernstige oogaandoening is, maar dat in vele gevallen een juiste behandeling het kwaadaardig verloop der ziekte kan voorkomen, of in ieder geval sterk kan remmen.
DR J. TEN DOESSCHATE
Lit.: In alle grote handboeken van de oogheelkunde wordt het glaucoom zeer uitvoerig behandeld, o.a. Graefe-Saemisch, Handb. d. Augenheilk. (2de dr.); Traité d’Ophthalmologie; Duke Elder, Text-Book of Ophthalmology; waarin steeds ook uitgebr. lit.opg.
