is de vloeistof, die als vloeibare uitwerpselen van het vee direct uit de veestallen verzameld wordt, óf de vloeistof, die uit de in de mestvaalt opgehoopte stalmest loopt. Beide vormen van gier dienen in het landbouwbedrijf gezamenlijk bewaard te worden in waterdichte putten zgn. gierputten of gierkelders.
De eerste vorm van gier bestaat in hoofdzaak uit de urine van het vee, de tweede vorm voornamelijk uit de urine, die door de stalmest gemengd geweest is en bij het verlaten van de vaste mest daaruit oplosbare stoffen en oplosbare omzettingsproducten heeft meegenomen.
De samenstelling van gier is afhankelijk van de diersoort die de urine leverde; van de omstandigheid, of zij rechtstreeks uit de stal dan wel uit de mestvaalt afkomstig is; van de bedekking van de mestvaalt; van de wijze van bewaring van de gier.
De urine is van oorsprong vrij (of nagenoeg vrij) van bacteriën. Na uitscheiding wordt de urine echter snel geïnfecteerd en er begint een ureumomzetting (ureumbacteriën) met als resultaat vorming van ammoniak en koolzuur; hetgeen leidt tot stikstofverliezen. Sterke infectie met bacteriën en luchttoetreding bevordert de N-verliezen door vervluchtiging van de ontwikkelde ammoniak zo sterk, dat de bemestingswaarde van gier in snel tempo vermindert. Het is daarom zaak de urine zo snel mogelijk af te voeren in een gierkelder.
Door een van de vaste uitwerpselen gescheiden, zorgvuldige bewaring kunnen de N-verliezen sterk beperkt worden. De gierkelder moet daarom luchtdicht afgesloten kunnen worden. Om de ammoniakvervluchtiging nog meer te beperken kan de gier in de kelder bedekt worden met goedkope teer, olie of petroleum; minder werkzaam is het laten drijven van planken op de giervloeistof.
Men heeft ook getracht de gier te conserveren met chemische middelen, maar het succes van deze middelen is niet zeer groot.
In het voorjaar wordt de gier op het land gebracht (Mrt-Apr.); de verliezen door uitspoeling zijn dan het geringste. Het geven van verse gier kan schade veroorzaken aan de planten door bladverbranding — ook te veel gier kan schadelijk zijn.
Ten slotte kan nog opgemerkt worden, dat N.V. Organon te Oss bij de boeren urine van drachtige paarden koopt. Uit deze urine worden bepaalde hormoonpraeparaten gefabriceerd (o.a. oestron, het vrouwelijke vruchtbaarheidhormoon).
DR J. TEMME.
