Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 06-08-2022

Stalmest

betekenis & definitie

bestaat uit de met strooisel vermengde vaste en vloeibare uitwerpselen der landbouwhuisdieren. Naar de diersoort wordt hij onderscheiden in runder-, paarden-, schapen-, varkensmest enz. en heeft hij een verschillende samenstelling.

De bemestingswaarde is mede afhankelijk van de voeding der dieren (hoe krachtiger, des te beter voor de mest), voorts van de productie der dieren (de plantenvoedende stoffen, die zij gebruiken voor de opbouw van producten, komen niet in de mest), verder van de hoeveelheid en de soort van het strooisel, van de stalinrichting en van de bewaring.Dieren die niet in gewicht toenemen en geen melk, wol of jonge dieren produceren, bijv. werkpaarden en ander volwassen vee, dat in dezelfde voedingstoestand wordt gehouden, geven in hun vaste en vloeibare uitwerpselen ongeveer even veel stikstof, kali en phosphorzuur terug als zij in het voedsel hebben opgenomen. Gemiddeld komt 50 pet van de droge stof uit het voeder in de mest en de urine (gier). De stikstofverbindingen, speciaal de eiwitstoffen, zijn de belangrijkste in de stalmest. Behalve bij het varken is het stikstofgehalte van de gier veel hoger dan van de vaste mest (en bovendien gemakkelijker opneembaar voor de plant). In de vaste mest komt de stikstof voor als eiwitten, die door bacteriën eerst tot een opneembare vorm moeten worden omgezet; in de gier komt de stikstof voor als ureum, urinezuur en hippuurzuur. Phosphorzuur komt hoofdzakelijk voor in de vaste mest, kali echter in de vloeibare en wel als gemakkelijk opneembaar kaliumhydrocarbonaat. Een rund van 500 kg produceert gemiddeld per dag 24 à 26 kg mest en 8 à 15 kg urine, een paard 18 à 25 kg vast en vloeibaar tezamen.

Door het gebruik van kunstmeststoffen in de laatste 50-75 jaren werd tot voor kort de waarde van stalmest onderschat. Door de humusvorming en verrijking van de bodem met de flora en fauna uit het darmkanaal der dieren en enkele andere factoren wordt nu veel meer prijs gesteld op de stalmest, naast een hoeveelheid kunstmeststoffen.

< >