of Gerard, Nederlands schilder (Utrecht 4 Nov. 1590 - 27 Apr. 1656), was een leerling van Abraham Bloemaert; vervolgens bezocht hij Italië, waar hij van 1610-1620 werkte. Hij onderging daar de invloed van Caravaggio’s werk, doch maakte ook zelf school.
Honthorst was eerst te Rome, waar hij veel protectie had en daarna te Florence. Daar hij veel voorstellingen bij kaarslicht schilderde, kreeg hij in Italië de bijnaam Gherardo della Notte of dalle Notti. In 1622 was hij in Utrecht terug. Hij genoot daar de bescherming van de koningin van Bohemen die, evenals haar dochter, bij hem schilderde. Ook de Oranjes en de koningen van Engeland en Zweden protegeerden hem. Te Florence is van hem een Geboorte van Christus, waarin hij alles natuurlijk en eenvoudig heeft weergegeven.
Zijn figuren zijn volkstypen. In Utrecht schilderde hij wereldse taferelen als De trictrac-spelers (Utrecht), De Speelman (Rijksmuseum). Later ontstond nog De dood van Seneca (Utrecht), waarin echter, door al zijn vorig realistisch werk, de poëzie is verloren gegaan. Honthorst woonde lange tijd te ’s-Gravenhage, waar hij meewerkte aan de versiering van het Huis ten Bosch en andere paleizen. Ook schilderde hij in die tijd herhaaldelijk elegante portretten van de Oranjes.Lit.: A. von Schneider, Caravaggio und die Niederländer (Marburg 1933); G. J. Hoogewerff, G. Honthorst (The Hague 1924, Ital. uitg.: Gherardo delle Notti, Roma 1924).
