Zweeds schrijver en geleerde (Vika, Dalarne, 7 Aug. 1598 - Stockholm 22 Apr. 1672) of Göran Lilja, zoals hij oorspronkelijk heette, studeerde in Greifswald en Uppsala en reisde jarenlang door Duitsland, Nederland en Frankrijk voor zijn wetenschappelijke studies. Hij trok als secretaris met het Zweedse leger mee naar Duitsland in 1628, werd in 1631 in de adelstand verheven en was van 1642-1645 lid van een commissie, die een verandering van de oude landswetten moest voorbereiden.
Hij was een tijd als dichter verbonden aan het hof van koningin Christina. Voor haar schreef hij een huldigend verjaarsgedicht in alexandrijnen in Opitz’stijl, Heroisk Fägnesang (1647) en een aantal teksten voor zangspelen en balletten, die aan het hof werden opgevoerd, maar weinig kunstwaarde hebben (Den fangne Cupido, Fredz-Afl, 1649, Parnassus Triumphans, 1651). In 1648 schreef hij het eerst in 1658 gedrukte epos Herkules, waarin de Middeleeuwse knittelverzen door hexameters vervangen werden.Ondanks Homerische allures is Herkules een typisch Zweeds allegorisch leerdicht geworden, waarin Stiernhielm de jonge adel tot practische deugden aanspoort: arbeidzaamheid, rechtvaardigheid, wijsheid, matigheid en dapperheid. Hij was de eerste, die een dichtbundel in het Zweeds uitgaf: Musa suethizantes, thet ar Sånggudinnor nu forst lärande dickta och spela pa swenska (1668). Verder heeft hij zich met wetenschappelijke studies op allerlei gebied beziggehouden. Een nieuwe methode voor metaalonderzoek beschreef hij in Archimedes reformatus (1644). Hij was ook de eerste, die de oude Zweedse wet Vastgötalagen uitgaf (1663) en de Codex Argenteus van Wulfila’s Gotische bijbel (1671), met een vertaling in het Latijn en het Zweeds.
Lit.: B. Swartling, G. S., hans liv och verksamhet, diss. Uppsala (1909); H. Lindroth, S.’s Hercules (Stockholm 1913); G. S., Filosofiska fragment, med inl. och komm. av N. J. Nordstrom, diss. Uppsala (1924).
