Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

GAREN

betekenis & definitie

is een draad, die in de spinnerij vervaardigd wordt uit plantaardige, dierlijke of kunstmatige vezelstoffen door bepaalde bewerkingen, die vnl. neerkomen op het evenwijdig leggen en het om elkaar heendraaien (twisten) van vezels. Door de bewerkingen van het spinnen ontstaan enkelvoudige garens.

Wanneer twee of meer enkelvoudige garens weer om elkaar heengedraaid (getwijnd) worden, krijgt men twee- of meervoudige garens, die gebruikt worden, wanneer een grotere sterkte vereist wordt, zoals bijv. voor naaigarens, bindgarens en touw. Het merendeel der garens wordt gefabriceerd om als uitgangsmateriaal te dienen voor het vervaardigen van stoffen (z weefgarens). In verband met het gebruik is de voornaamste eis, die men aan garens stelt, dat zij gelijkmatig zijn van dikte en van sterkte.De door de Nederlandse katoenspinnerijen (vnl. in Twente) geproduceerde katoenen garens worden grotendeels geleverd aan weverijen van katoenen en halflinnen stoffen en enige andere textielbedrijven (zoals fabrieken van tricot, visnetten, zeildoek, kaarsenpitten, enz.) en slechts voor een gering gedeelte uitgevoerd. Het zijn vnl. de grove nummers, die in Nederland gesponnen worden; de fijnere nummers worden meest ingevoerd.

Garennummer

is een relatieve maat om de dikte of de fijnheid van een garen uit te drukken. Men onderscheidt twee methoden van garennummering. De ene is gebaseerd op het aantal bepaalde lengte-eenheden per standaardgewicht. Hierbij wordt een dik garen dus aangeduid door een laag en een fijn garen door een hoog nummer.

Ondanks verscheidene pogingen om hierin meer eenheid te brengen, worden in de diverse textielcentra dikwijls nog verschillende nummersystemen gebruikt. De meest gangbare zijnde volgende: Het Engels nummer voor katoenen garens geeft aan het aantal strengen van 840 yards dat op een Engels pond (lb) gaat. Behalve voor katoen wordt deze nummering ook wel voor rayonvezelgaren gebruikt. Het Engels nummer voor wollen garens geeft aan het aantal strengen van 560 yards dat op 1 lb gaat.

Het Engels nummer voor linnen geeft aan het aantal strengen van 300 yards dat op 1 lb gaat. Dit systeem wordt ook gebruikt voor hennep-, jute- en ramehgarens. Het metrisch nummer geeft aan het aantal meters garen per gram. Het wordt vnl. voor wol en chappe gebruikt, doch ook voor andere grondstoffen.

De andere methode van nummering is gebaseerd op het aantal bepaalde gewichtseenheden per standaardlengte. Een dik garen wordt hierbij dus aangeduid door een hoog en een fijn garen door een laag nummer. Deze methode wordt vnl. toegepast voor natuurzijde en voor de kunstmatige garens, zoals rayon en nylon. Het garennummer wordt hierbij uitgedrukt in deniers.

Het geeft aan het gewicht in deniers (1 denier = 0,05 gram) van 450 m garenlengte, of wat hetzelfde is het gewicht van 9000 m uitgedrukt in grammen.

H. G. SPIER.