Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Galeazzo CIANO

betekenis & definitie

graaf van Cortellazzo, Italiaans staatsman (Livorno 18 Mrt 1903 - Verona ii Jan. 1944), zoon van Costanzo Ciano, die zich in Wereldoorlog I als marine-officier onderscheidde, zich later bij Mussolini aansloot, door deze tot admiraal werd bevorderd en in de grafelijke stand verheven; werd een vooraanstaande figuur in de Romeinse jeunesse dorée. In 1925 promoveerde hij in de rechten.

Daarnaast was hij weinig succesvol werkzaam als toneelschrijver en kunstcriticus aan een dagblad. Tegenover het fascisme nam hij toen nog een vrij sceptische houding aan. In de diplomatieke dienst getreden, verbleef hij in ondergeschikte posities in Zuid-Amerika en China. Na zijn huwelijk met Edda Mussolini (1930) werden zijn opvattingen over het fascisme positiever.

Nu maakte hij ook snel promotie. In 1932 werd hij gezant in China. Het volgend jaar was hij echter weer in Italië terug, waar hij, na aan de Economische Wereldconferentie in Londen deelgenomen te hebben, werd benoemd tot hoofd van Mussolini’s persbureau, in 1935 tot onderstaats-secretaris voor Pers en Propaganda en lid van de Grote Fascistische Raad. Het volgend jaar kwam zijn benoeming tot minister van Buitenlandse Zaken af.

Als zodanig speelde hij een grote rol, zij het vooral als tussenpersoon, bij de totstandkoming van de As Rome-Berlijn, die in Mei 1939 haar beslag kreeg. Dat hij echter zijn reserves had ten aanzien van de As-politiek, die er mee eindigde, dat Italië aan de Duitse oorlogsmachine werd geketend, blijkt uit zijn na de oorlog uitgekomen Dagboek over de jaren 1939-1943, dat in vele talen is vertaald. Uit zijn reële daden bleek echter niet, dat hij de moed had zich tegen de voor Italië fatale politiek van Mussolini, die niet meer dan een vazal van Hitler werd, te verzetten. In Febr. 1943 verwisselde hij zijn ministerschap van Buitenlandse Zaken voor het gezantschap bij het Vaticaan.

Pas op 25 Juli 1943 verklaarde hij zich in de Grote Fascistische Raad met andere leidende fascisten tegen Mussolini, die nu door de koning ten val werd gebracht. Eind Aug. 1943 verdween Ciano uit Rome. De Duitsers brachten hem eerst per vliegtuig naar Beieren. Daarna werd hij in Verona voor een neofascistische rechtbank gesleept, die hem tegelijk met andere fronderende fascisten op 10 Jan. 1944 ter dood veroordeelde.

De volgende dag werd hij geëxecuteerd. Hij stierf als één der rijkste mannen van Italië. Zijn vrouw had toen reeds zijn Dagboek naar Zwitserland gesmokkeld. Behalve dit Dagboek is ook nog een verzameling diplomatieke papieren van Ciano uitgegeven (L’Europa verso la catastrofe).J. R. EVENHUIS.

< >