ook geschreven Benningh C., Amsterdams regent (Amsterdam 23 Febr. 1605 - 1 Jan. 1655), wiens familiegeschiedenis een typisch voorbeeld is hoe men in het Amsterdam der Gouden Eeuw omhoog kon komen. Zijn vader, Jan Gocq, was afkomstig uit Bremen en zou te Amsterdam langs de straten hebben gebedeld.
Deze werd apothekersleerling en zag kans in het huwelijk te treden met een dochter van den rijken Frans Benningh. De zoon, Frans B. Cocq, trouwde met een dochter van den eveneens rijken burgemeester Volckert Overlander, van wien hij de heerlijkheden Purmerland en Ilpendam erfde. Opgenomen in de regentenklasse, werd Frans in 1632 commissaris, in 1634 lid der Vroedschap en schepen, in 1650 burgemeester. Ook in 1651, 1653 en 1654 bekleedde hij het burgemeestersambt. In 1642 (of vroeger) werd hij aangesteld tot kapitein der gewapende burgerij, in 1647 (of vroeger) tot kolonel.
Zijn grootste vermaardheid ontleent Frans B. Cocq aan het feit, dat hij de hoofdpersoon is op Rembrandt’s Nachtwacht. Op dit doek, voltooid in 1642, staat hij in het midden, een rijzige gestalte, in het zwart gekleed, getooid met een witte kraag en rode sjerp. Onder het uitstrekken van de linkerhand geeft hij zijn luitenant, Willem van Ruytenburch van Vlaerdingen, last, de compagnie te laten marcheren. In het familiealbum van Frans B. Cocq komt een waterverftekening voor, afbeeldende in het klein het schilderij in zijn oorspronkelijke, onafgesneden toestand.J. z. KANNEGIETER
Lit.: J oh. E. Eli as, De Vroedschap van A’dam (Haarlem 19031905); Idem, Gesch. v. h. A’damsche Regentenpatriciaat (Den Haag 1923); G. W. Kernkamp, De regeeringe van A’dam, ontworpen door Hans Bontemantel.
Werken v. h. Hist. Genootschap, 3de serie nrs 7 en 8 (Den Haag 1897).
