Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

François CARON

betekenis & definitie

Nederlands koloniaal bewindsman (Brussel 1600-voor Lissabon 5 Apr. 1673), voer als koksmaat op een schip van de Compagnie, deserteerde in 1619 in Japan en bleef daar 22 jaar. Weldra weer in dienst van de Compagnie getreden, klom hij op tot opperhoofd van de loge te Hirado.

Hij „huwde” een Japanse vrouw, die hem 5 kinderen schonk. In 1641 moest hij Japan verlaten en werd nog datzelfde jaar benoemd tot Buitengewoon Raad van Indië. Kort daarop vertrok hij als admiraal der retourvloot naar patria, waar hij de bewindhebbers zijn later beroemde Beschryvinghe van het machtigh Conincrijck Japan aanbood. Het werd gedrukt te Amsterdam in 1648 en te ’s-Gravenhage in 1661.

Na benoemd te zijn tot Gewoon Raad van Indië voer hij in 1643 andermaal daarheen; reeds in Sept. van dat jaar vertrok hij als aanvoerder ener expeditie naar Ceylon, waar hij Negombo aan de Portugezen ontnam. Na terugkeer bleef hij maar kort op Batavia en was van 1644-1646 gouverneur van Formosa; daarna volgde benoeming tot Directeur Generaal van de handel te Batavia. Onder verdenking van particuliere handel riepen de Majores hem in 1650 terug, maar verleenden hem desondanks eervol ontslag. Hij vestigde zich nu in Den Haag, waar zijn tweede vrouw, Constantia Boudaen, hem 7 kinderen schonk.

De vijf uit zijn eerste huwelijk met een Japanse (die inmiddels in 1642 overleden was) had hij eveneens mee naar Holland genomen; ze werden in 1646 door de Staten-Generaal gelegitimeerd.In Den Haag trad Caron in relatie met de Franse gezant en na in 1662 te hebben bedankt voor het aanbod om weer als Raad van Indië in Nederlandse dienst te treden, vestigde hij zich in Parijs, waar hij in contact kwam met Colbert, door wie hij zich liet overhalen in dienst van de Franse Compagnie te treden als Directeur-Général du Commerce. Als zodanig bezocht hij Madagascar, Soeratte, Bantam en Ceylon. Toen in 1672 de oorlog tussen Frankrijk en Nederland uitbrak, vertrouwden de Fransen hem niet meer en riepen hem terug. Daar hij vreesde in Frankrijk in arrest te worden genomen, besloot hij naar Portugal te gaan.

Bij het binnenvaren van de Taagmond liep zijn schip op een rots, waarbij Caron 5 Apr. 1673 om het leven kwam.

DR F. W. STAPEL

Lit.: Bartelds, Fr. C. (in N. Ned. Biogr.

Woordenb., VIII); Kalff, Fr. C., De Gids III (1898); Stapel, Fr. C., De Indische Gids 1933; De Vrankrijker, Fr. C., Historische roman (Amsterdam 1943).

< >