Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-01-2023

Filippino LIPPI

betekenis & definitie

Italiaans schilder (Prato 1457/’58-Florence i8Apr. 1504), natuurlijke zoon van Fra Filippo Lippi, was leerling van deze en na 1472 van Botticelli. Hij heeft van beiden de weke manier van schilderen overgenomen, maar mist de lineaire vormvastheid van een Botticelli.

Dikwijls zoekt hij het in het bizarre en in veel decoratief bij werk, waardoor hij overgaat tot het maniërisme van de Florentijnen van het begin van de 16de eeuw. Al vroeg kreeg hij grote opdrachten. Tot zijn vroegste en tevens zijn beste werk behoort de voltooiing van de fresco’s in de Brancaccikapel in S. Maria del Carmine (Florence), die Masaccio niet had kunnen voleindigen. Hij heeft zich hier voortreffelijk aan de stijl van Masaccio aangepast. In 1486 ontstond het beroemde schilderij in de Badia, de Madonna bij de H. Bernhard. 1489-’90 werkte hij in Rome aan de fresco’s van S. Maria sopra Minerva, waarvan die met voorstellingen uit het leven van Thomas van Aquino de beste zijn. Onder invloed van Leonardo legde hij zich toe op de physionomie en gaf soms zeer karakteristieke, maar ook groteske figuren weer. In plaats van Leonardo kreeg hij in 1496 opdracht, de aanbidding van de drie kortingen voor San Donato di Scopeto te schilderen (Uffizi). Hij hield zich enigszins aan de opzet van Leonardo, maar de uitvoering is veel drukker en gemaniëreerder. Tot zijn laatste werk horen de fresco’s in de Strozzikapel in S. Maria Novella.Lit.: P. G. Konody, F. L. (London 1905); H. S ach er, Die Ausdruckskraft der Farbe bei F. L., diss. Strassburg (1929); A. Scharf, F. L. (Wien 1935, geheel nieuwe uitg. 1950); K. B. Neilson, F. L. (London 1938); R. Hamann, Masaccio und F. L.t in: Festschr.-f. Waetzholdt (1941).

< >